Odkąd coraz częściej mówi się o zarządzaniu kryzysowym i zadaniach realizowanych w tym zakresie przez organy administracji publicznej, równie często słyszy się o infrastrukturze krytycznej. Zakres zagadnień dotyczących infrastruktury krytycznej oraz jej ochrony został uregulowany w szczególności w:

• ustawie z dnia z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym¹;
• rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej²;
• rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej³;
• Narodowym Programie Ochrony Infrastruktury Krytycznej⁴.

Zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym przez infrastrukturę krytyczną należy rozumieć „systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców”⁵. Innymi słowy, są to te elementy infrastruktury, których działanie musi zostać zachowane w celu zapewnienia szeroko rozumianego bezpieczeństwa oraz najważniejszych usług w państwie.
Jedna z nowelizacji ustawy o zarządzaniu kryzysowym wprowadziła także pojęcie europejskiej infrastruktury krytycznej (EIK), wskazując wybrane elementy wyznaczone w systemach zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa oraz w systemach transportowych, zlokalizowane na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej. Istotny jest fakt, że aby dane elementy mogły zostać zakwalifikowane do EIK, ich zakłócenie lub zniszczenie musi mieć znaczący wpływ na co najmniej dwa państwa członkowskie.

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym infrastruktura krytyczna obejmuje jedenaście systemów:

• zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,
• łączności,
• sieci teleinformatycznych,
• finansowe,
• zaopatrzenia w żywność,
• zaopatrzenia w wodę,
• ochrony zdrowia,
• transportowe,
• ratownicze,
• zapewniające ciągłość działania administracji publicznej,
• produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych.

Na podstawie określonych przepisami kryteriów, Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z ministrami odpowiedzialnymi za poszczególne systemy sporządza Jednolity wykaz obiektów, instalacji, urządzeń i usług wchodzących w skład infrastruktury krytycznej z podziałem na systemy. Ze względu na niejawny charakter tego dokumentu, nie jest możliwe zapoznanie się z nim osób nieupoważnionych. Dyrektor RCB informuje o ujęciu w wykazie danego obiektu lub systemu podmiot, który jest jego operatorem. Operator zobowiązany jest sporządzić plan ochrony infrastruktury krytycznej (POIK) w terminie dziewięciu miesięcy od chwili otrzymania takiej informacji.
Konieczność zapewnienia nieprzerwanego i niezakłóconego funkcjonowania infrastruktury krytycznej wymaga podejmowania przez operatorów i zarządzających obiektami lub systemami permanentnego prowadzenia działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa tej infrastruktury. Zadania związane z jej ochroną powinny zatem zmierzać w szczególności do zapewnienia funkcjonalności oraz ciągłości jej działania. Należy dążyć do zapobiegania zagrożeniom, minimalizować ryzyko ich wystąpienia, a także realizować przedsięwzięcia związane z ograniczaniem i neutralizacją skutków zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie, a w przypadku uszkodzenia elementów infrastruktury – zmierzać do szybkiego ich odtworzenia.
Obecnie w Komendzie Głównej Policji oraz w komendach wojewódzkich (Stołecznej) Policji trwają prace związane ze sporządzaniem planów ochrony infrastruktury krytycznej dla elementów znajdujących się we właściwości jednostek organizacyjnych Policji, które zostały ujęte w Jednolitym wykazie.

Opracowany plan musi zawierać wiele informacji, m.in. dotyczących:

• charakterystyki obiektu;
• charakterystyki zagrożeń wraz z oceną ryzyka ich wystąpienia i przewidywanymi scenariuszami rozwoju zdarzeń;
• wariantów działania w sytuacji zagrożenia lub zakłócenia funkcjonowania;
• kwestii związanych z zapewnieniem ciągłości działania oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej;
• zasad współpracy z centrami zarządzania kryzysowego i organami administracji publicznej.

W związku z tym w pracach przy sporządzaniu dokumentu biorą udział przedstawiciele różnych biur i wydziałów poszczególnych jednostek organizacyjnych Policji.
W Komendzie Głównej Policji zadanie to realizowane jest przede wszystkim przez Biuro Łączności i Informatyki KGP, Biuro Logistyki Policji KGP oraz Główny Sztab Policji KGP.
Od chwili rozpoczęcia prac związanych z opracowaniem POIK w przedsięwzięcie zaangażowany jest Wydział Operacyjny Głównego Sztabu Policji KGP jako komórka organizacyjna KGP właściwa w sprawach zarządzania kryzysowego. Na potrzeby opracowywanego dokumentu wydział ten, we współpracy z komórkami organizacyjnymi KGP, dokonał analizy potencjalnych zagrożeń, a także przygotował scenariusze ewentualnych zakłóceń funkcjonowania infrastruktury krytycznej oraz ocenę ryzyka.
Ze względu na istotny element zarządzania kryzysowego, jakim jest konieczność zapewnienia sprawnej wymiany informacji między właściwymi podmiotami zaangażowanymi w prowadzone działania, w POIK KGP zostały zamieszczone także schematy uwzględniające dane kontaktowe wybranych instytucji.
Ostatecznie po uzgodnieniu z właściwymi podmiotami, dokument zostanie przekazany do zatwierdzenia Dyrektorowi Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.

asp. szt. Arkadiusz Boimski, specjalista Wydziału Operacyjnego GSP KGP

Akty prawne
Ustawa z dnia z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1166).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej (Dz. U. Nr 83, poz. 541).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie planów ochrony infrastruktury krytycznej (Dz. U. Nr 83, poz. 542).
Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 26 marca 2013 r.