Kwestia bezpieczeństwa i porządku publicznego w obecnych czasach nie jest domeną tylko i wyłącznie krajową. Polska od 2004 r. jest krajem członkowskim Unii Europejskiej oraz Strefy Schengen, co łącznie ze zniesieniem kontroli na granicach wewnętrznych UE oznacza możliwość łatwiejszego przemieszczania się osób, również tych, które mogą naruszyć porządek publiczny lub zakłócić bezpieczeństwo publiczne. Okazją do tego typu działań są różnego rodzaju imprezy o charakterze masowym, organizowane na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej. Fakt braku kontroli na granicach wewnętrznych nie musi oznaczać osłabienia stanu bezpieczeństwa.
Jednym ze środków kompensujących brak takiej kontroli jest pościg transgraniczny koordynowany w Głównym Sztabie Policji Komendy Głównej Policji. Założenia prowadzenia działań w ramach pościgu transgranicznego regulowane są przez przepisy Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen¹, unijne akty prawne powiązane bądź wynikające z dorobku prawnego Schengen, dotyczące współpracy policyjnej, a także umowy bilateralne i porozumienia z państwami-członkami strefy Schengen. Z posiadanych danych za rok 2013 wynika, że instrument ten stosowany jest głównie na granicy polsko-niemieckiej (33 przypadki), natomiast sporadycznie na granicy polsko-czeskiej (2 przypadki)².
Działania te, z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia zarówno uciekających, jak i policjantów realizujących pościg są obwarowane wymogami, jakie muszą zostać spełnione, aby mogły być kontynuowane na terenie innego kraju, i wymagają od polskich policjantów znajomości procedur oraz prawa sąsiedniego kraju. W związku z powyższym, od momentu zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych Strefy Schengen (21 grudnia 2007 r.) do chwili obecnej organizowane są liczne szkolenia i ćwiczenia praktyczne z tej tematyki. Przykładem takiego działania były realizowane w styczniu 2013 r. przez Komendę Wojewódzką Policji w Białymstoku wspólnie z partnerami z Litwy, Łotwy i Estonii ćwiczenia pościgu transgranicznego, których obserwatorami byli zaproszeni funkcjonariusze Komendy Głównej Policji. Tego typu przedsięwzięcia umożliwiły sprawdzenie procedur pościgu na granicy z Litwą oraz wymianę doświadczeń z partnerami z zagranicy i z kraju (zaproszono również policjantów z KWP we Wrocławiu, Krakowie, Lublinie oraz z Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie).
Oprócz przestrzegania już ustanowionego prawa europejskiego, Policja od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej aktywnie uczestniczy w pracach różnych gremiów międzynarodowych poświęconych wszelkiego rodzaju aspektom zapobiegania i zwalczania przestępczości, w tym tworzeniu prawa. Bezpieczeństwo imprez masowych jest właśnie jednym z obszarów, w którym Polskę reprezentują funkcjonariusze i pracownicy cywilni Głównego Sztabu Policji Komendy Głównej Policji.
W trakcie polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r. przedstawiciel Głównego Sztabu Policji Komendy Głównej Policji przewodniczył grupie ekspertów ds. bezpieczeństwa imprez sportowych w ramach Grupy Roboczej ds. Egzekwowania Prawa (Football Expert Group), co wymagało od niego oraz osób go wspierających znajomości prawa europejskiego, umiejętności negocjacji stanowiska oraz umiejętności prowadzenia prac gremium składającego się z ekspertów ze wszystkich 27 krajów Unii. W wyniku prac gremium udało się przyjąć konkluzje Rady UE określające kierunki na najbliższe lata oraz zakres współpracy z krajami trzecimi w zakresie bezpieczeństwa imprez sportowych. Konkluzje te miały znaczenie dla zbliżającego się w tamtym okresie najważniejszego wydarzenia sportowego ostatnich lat w Polsce, tj. Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, organizowanego wspólnie z partnerem ukraińskim, który jest właśnie tzw. krajem trzecim. Po doświadczeniach zebranych podczas zabezpieczenia wspomnianego turnieju, w wyniku prac w tym gremium oraz grupy eksperckiej ds. bezpieczeństwa imprez sportowych Think Tank, z inicjatywy polskiej udało się wypracować uniwersalną umowę międzynarodową regulującą kwestie pobytu policjantów zagranicznych w kraju organizującym daną imprezę sportową. Oprócz zapewnienia bezpieczeństwa podczas największych imprez sportowych (olimpiady, mistrzostwa świata/Europy w różnych dyscyplinach sportowych) i współpracy międzynarodowej w tym zakresie, na spotkaniach tych gremiów omawiana jest również strategia rozwoju działania sieci Narodowych Punktów Informacyjnych ds. Piłki Nożnej (z ang. National Football Information Point – NFIP), które pierwotnie zostały powołane jedynie do współpracy w zakresie piłki nożnej, a obecnie rozszerzyły swoje działanie również na inne dyscypliny sportowe.
Przedstawiciele sieci NFIP (przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej) spotykają się średnio raz na pół roku (spotkanie organizuje kraj aktualnie sprawujący prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, a odbywają się one w siedzibie Rady w Brukseli). W 2013 r. odbyło się jednak tylko jedno takie spotkanie (w październiku), pod przewodnictwem Litwy.

Omawiano na nim m.in. takie sprawy, jak:

• rozwiązania prawne w zakresie uniemożliwienia wyjazdu na mecze piłki nożnej kibicom stwarzającym zagrożenie,
• współpraca punktów NFIP (propozycje aktualizacji dokumentów unijnych w tym zakresie),
• realizacja szkoleń w zakresie zabezpieczenia imprez sportowych przez Europejską Akademię Policyjną (CEPOL),
• wyniki konferencji UEFA w Warszawie dotyczące kwestii bezpieczeństwa meczów Ligi Mistrzów i Ligi Europy,
• zabezpieczenie Mistrzostw Europy w Koszykówce Mężczyzn „Eurobasket 2013”, które odbyły się w Słowenii,
• przygotowania do współpracy policyjnej podczas Mistrzostw Świata oraz Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, które odbędą się odpowiednio w 2014 r. w Brazylii oraz w 2016 r. we Francji.

W węższym gronie eksperci ds. bezpieczeństwa imprez sportowych spotykają się w ramach grupy Think Tank, i omawiają bieżące kwestie związane z zapewnieniem bezpieczeństwa imprez, a także aspekty dyskutowane na forach europejskich oraz światowych. Do tego grona w 2007 r. został zaproszony ekspert z Polski i od tego czasu w jego pracach bierze udział przedstawiciel Głównego Sztabu Policji Komendy Głównej Policji. Eksperci z Think Tanku w 2013 r. spotkali się trzykrotnie: w styczniu – w Londynie, w maju – w Wilnie oraz w grudniu – w Belfaście.
Doświadczenia polskie zebrane w trakcie przygotowania i realizacji policyjnego zabezpieczenia turnieju finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 przyczyniły się również do wzrostu aktywności polskiej na forum międzynarodowym w zakresie szkoleniowym. Z uwagi na dobre oceny działań polskiej Policji podczas zabezpieczania mistrzostw polscy policjanci są zapraszani do udziału w charakterze ekspertów na liczne przedsięwzięcia szkoleniowe organizowane zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i poza nią. W 2013 r. eksperci z Polski opowiadali o swoich doświadczeniach na seminariach i konferencjach organizowanych w Turcji, Bośni i Hercegowinie, Rosji, Holandii, Słowacji czy Rumunii, wspierając tym samym działania takich instytucji, jak: Komisja Unii Europejskiej (instrument Taiex), Europejska Akademia Policyjna (CEPOL) czy Europejski Urząd Policji (EUROPOL). Ponadto w celu zapoznania się z rozwiązaniami polskimi, w szczególności funkcjonowaniem Policyjnego Centrum Dowodzenia, gościli u nas policjanci z takich krajów, jak Brazylia, Mongolia czy Chiny, a kwestia EURO 2012 była przedmiotem obrad spotkania ekspertów krajów Forum Salzburg (Austria, Bułgaria, Słowacja, Słowenia i Węgry) organizowanego w Warszawie w marcu 2013 r. oraz spotkania z ekspertami z Francji, Czech i Niemiec organizowanego w Szczytnie w październiku ubiegłego roku. Doświadczenia Komendy Głównej Policji oraz komend wojewódzkich Policji umożliwiły także wygranie przez Szkołę Policji w Katowicach, w ramach konkursu ogłoszonego przez Europejską Akademię Policyjną (CEPOL), organizacji, wspólnie z partnerem czeskim, dwuetapowego szkolenia z zakresu bezpieczeństwa publicznego i zarządzania tłumem (z ang. Public order and crowd management), w którym wzięli udział eksperci ds. imprez sportowych z 21 krajów Unii Europejskiej oraz 2 przedstawicieli Interpolu. W realizacji przedsięwzięcia szkołę wspierali m.in. eksperci z Głównego Sztabu Policji KGP.
W roku 2014 kwestie współpracy międzynarodowej będą również istotnym elementem prac Komendy Głównej Policji oraz jednostek podległych. Uregulowanie kwestii pościgu transgranicznego będzie tematem rozmów ze stroną niemiecką, a możliwości jego prowadzenia/kontynuowania będą omawiane na spotkaniu z przedstawicielami komórek sztabowych komend wojewódzkich Policji. Ponadto w dalszym ciągu zamierzamy uczestniczyć w pracach gremiów międzynarodowych zajmujących się kwestią bezpieczeństwa imprez sportowych (NFIP, Think Tank), a z uwagi na fakt, że coraz więcej imprez europejskich będzie odbywać się poza granicami Unii Europejskiej, przedstawiciel polskiej Policji będzie uczestniczył w pracach gremium Komitetu Rady Europy. W tym roku, wspólnie z Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie, chcemy zorganizować szkolenie z zakresu bezpieczeństwa imprez sportowych w ramach Europejskiej Akademii Policyjnej CEPOL. Czekamy także na decyzję Ministerstwa Spraw Zagranicznych co do organizacji polsko-tureckiego przedsięwzięcia z okazji wypadającego
w tym roku 600-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy oboma krajami. Wszelkie tego typu działania umożliwiają ekspertom z Polski nawiązywanie kontaktów ze swoimi odpowiednikami z zagranicy, wymianę doświadczeń i poznanie rozwiązań innych krajów w danej dziedzinie, co przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa i lepszego wykonywania działań przez polskich policjantów w kraju i za granicą.

podinsp. Paweł Pinda,
 radca Wydziału Operacyjnego GSP KGP