VADEMECUM POLICJANTA

Wskazówki i komentarze opracowane przez wykładowców CSP

  ZAKŁAD RUCHU DROGOWEGO 

 

Wyposażenie roweru oraz zasady uczestnictwa w ruchu drogowym

Rowerzyści stanowią bardzo duży odsetek uczestników ruchu drogowego. Poruszając się po drodze, mają obowiązek stosować się do obowiązujących przepisów ruchu drogowego oraz do znaków i sygnałów drogowych. Zaleca się, aby jako niechronieni uczestnicy ruchu drogowego podczas jazdy używali kasków ochronnych, a także elementów odblaskowych. Ponadto każdy rower powinien być odpowiednio wyposażony i sprawny pod względem technicznym.

Rower to pojazd o szerokości nieprzekraczającej 0,9 m, poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem. Może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h.

Wózek rowerowy to pojazd o szerokości powyżej 0,9 m przeznaczony do przewozu osób lub rzeczy, poruszany siłą mięśni osoby jadącej tym pojazdem. Może być wyposażony w uruchamiany naciskiem na pedały pomocniczy napęd elektryczny zasilany prądem o napięciu nie wyższym niż 48 V o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 250 W, którego moc wyjściowa zmniejsza się stopniowo i spada do zera po przekroczeniu prędkości 25 km/h.

W przypadku osób, które nie ukończyły 18 lat, dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania rowerem i wózkiem rowerowym jest prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T, lub karta motorowerowa.

Zgodnie  z art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm.) rower lub wózek rowerowy nie podlegają rejestracji. Pojazdy te dopuszczone są do ruchu (art. 71 ust. 3cytowanej ustawy), jeżeli odpowiadają warunkom, o których mowa w art. 66 niniejszej ustawy. Określa on m.in., że każdy pojazd uczestniczący w ruchu ma być odpowiednio zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę. W obowiązującym systemie prawnym nie ma uregulowań dotyczących obowiązku nadawania rowerom i wózkom rowerowym cech identyfikacyjnych przez producenta w postaci numeru VIN albo numeru nadwozia, podwozia lub ramy. Niemniej jednak, w celu ograniczenia procederu kradzieży rowerów, a także ograniczenia handlu kradzionymi rowerami, Policja znakuje rowery osobom, które są tym zainteresowane, a następnie wprowadza je do rejestru w komputerowej bazie danych. W ten sposób w policyjnym systemie gromadzone są dane o znakowanych rowerach i ich właścicielach.

[...]

podkom. Mariusz Jackowski, młodszy wykładowca
podkom. Jan Orłowski, młodszy wykładowca


 

Sumowanie mandatów karnych

Zagadnienie sumowania mandatów karnych niejednokrotnie budzi wątpliwości wśród funkcjonariuszy wykonujących czynności służbowe. Popełnianie przez kierujących zbyt dużej liczby wykroczeń drogowych skutkuje nie tylko mandatami, ale także otrzymywaniem tzw. punktów karnych. Punkty karne nie są karą w myśl art. 18 Kodeksu wykroczeń ani środkiem karnym (art. 28 kw), więc sąd nie nakłada ich w wyroku. Tu stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. poz. 488). W odróżnieniu od przepisów regulujących zasady postępowania mandatowego, a w szczególności określających górną granicę grzywny nakładanej w tym postępowaniu, przepisy, na podstawie których prowadzona jest ewidencja kierowców, nie wprowadzają żadnych ograniczeń co do łącznej liczby punktów, jaka może zostać kierowcy jednorazowo przypisana. Niejednokrotnie w trakcie kontroli drogowej ujawniane są naruszenia kilku przepisów o ruchu drogowym.

Niniejsze opracowanie ma być pomocą dla policjantów uprawnionych do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego na podstawie prawa wykroczeń. W praktyce wygląda to tak, że te same wykroczenia kwalifikowane są niekiedy jako tzw. wykroczenia proste, innym razem jako tzw. wykroczenia złożone, czyli stanowiące zbieg przepisów ustawy, a jeszcze innym razem jako odrębne wykroczenia. W konsekwencji prowadzi to do sytuacji, w której za te same wykroczenia nakładana jest grzywna do 500 zł, uznając je jako tzw. pojedyncze wykroczenie proste, innym razem traktowane są jako wykroczenie tzw. złożone, czyli będące zbiegiem przepisów ustawy i nakładana jest grzywna do 1000 zł, a innym razem wykroczenia te traktowane są jako odrębne wykroczenia, za które nakładane są osobne mandaty karne, których łączna suma w znaczący sposób może przekroczyć wymienione kwoty. Na pierwszy rzut oka sprawa wydaje się banalna, jednak po przemyśleniu jest zupełnie odwrotnie,a sprawa staje się bardzo poważna. Z punktu widzenia obywatela nie jest to obojętne, czy zostanie ukarany jednym mandatem karnym do 500 zł lub jednym mandatem karnym do 1000 zł, czy też kilkoma osobnymi mandatami karnymi, których łączna suma znacząco może przekroczyć te kwoty.

Z punktu widzenia policjanta uprawnionego do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego na podstawie prawa wykroczeń ma to bardzo istotne znaczenie.
W przypadku mylnego zakwalifikowania zdarzenia będącego wykroczeniem, a podlegającego prawnokarnemu rozstrzygnięciu w drodze grzywny w postaci mandatu karnego jako odrębnych wykroczeń, a nie jako zbiegu przepisów ustawy, łączna suma nałożonej grzywny może się różnić na niekorzyść sprawcy wykroczenia.

Większość wykroczeń ma sankcję w postaci punktów, naliczanych odpowiednio do wysokości 20 i 24 punktów (art. 130 ust. 1 i 2 prd), po przekroczeniu których kierowca traci uprawnienia (w myśl art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g, h), podobnie jak w sytuacji orzekanego przez sąd środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. O ile w praktyce rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego nie przysparza większych trudności, to już postępowanie mandatowe w kwestii np. wieloczynowości sprawstwa mnoży różnego rodzaju sprzeczności w jednolitości realizowania uproszczonego trybu postępowania w sprawach o wykroczenie – czyli krótko mówiąc, nałożenia mandatu karnego.

[...]

mł. asp. Marta Paw, instruktor


 

Korzystanie z pasów bezpieczeństwa oraz przewożenie dziecka w pojazdach samochodowych

Pasy bezpieczeństwa mają istotny wpływ na zmniejszenie skutków wypadków drogowych i należą do środków tak zwanego biernego bezpieczeństwa pojazdu. Pozycja zajmowana przez człowieka na fotelu pojazdu, jak również rodzaj oraz ciężkość wypadku wpływają na skuteczność pasów bezpieczeństwa. Mają one za zadanie przytrzymać osobę na fotelu, dzięki czemu obrażenia ciała stają się mniejsze. Szczególnie spełniają swoje zadanie przy niewielkich prędkościach, z jakimi mamy do czynienia w ruchu miejskim.

Artykuł 39 znowelizowany ustawą z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym określa, że:

  Ust. 1.   Kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa są obowiązani korzystać z tych pasów podczas jazdy, z zastrzeżeniem ust. 3, 3b i 3c, tj.:

  Ust. 2.   Obowiązek korzystania z pasów bezpieczeństwa nie dotyczy:

1)   osoby mającej zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów bezpieczeństwa;
2)   kobiety o widocznej ciąży;
3)   kierującego taksówką podczas przewożenia pasażera;
4)   instruktora lub egzaminatora podczas szkolenia lub egzaminowania;
5)   policjanta, funkcjonariusza Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Inspektora Kontroli Skarbowej, funkcjonariusza celnego i Służby Więziennej, żołnierza Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – podczas przewożenia osoby (osób) zatrzymanej;
6)   funkcjonariusza Biura Ochrony Rządu podczas wykonywania czynności służbowych;
6a) żołnierza Żandarmerii Wojskowej podczas wykonywania czynności ochronnych;
7)   zespołu medycznego w czasie udzielania pomocy medycznej;
8)   konwojenta podczas przewożenia wartości pieniężnych;
9)   osoby chorej lub niepełnosprawnej przewożonej na noszach lub w wózku inwalidzkim;
10) dziecka w wieku poniżej 3 lat przewożonego pojazdem samochodowym przeznaczonym do przewozu osób, mającym co najmniej cztery koła, zaprojektowanym i wykonanym do przewozu osób, mającym więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy i mającym maksymalną masę całkowitą nieprzekraczającą 5t (pojazd kat. M2) i przekraczającą 5t (pojazd kat. M3);
11) dziecka przewożonego na zasadach przewidzianych w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 1138, z późn. zm.), do ulgi 100% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione dzieci do 4 lat, pod warunkiem niekorzystania przez dziecko z oddzielnego miejsca do siedzenia.

  Ust. 2a.  Kierujący pojazdami kategorii M2 i M3, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, wyposażonymi w pasy bezpieczeństwa jest obowiązany do poinformowania osób przewożonych pojazdem o obowiązku korzystania z tych pasów podczas jazdy, chyba że zostały one o tym obowiązku poinformowane:

1)  przez znajdującą się w pojeździe osobę kierującą przewożoną grupą lub
2)  za pomocą urządzenia audiowizualnego, lub
3)  za pomocą znaku umieszczonego w widoczny sposób przy każdym miejscu siedzącym, zgodnego ze wzorem określonym w załączniku do dyrektywy Rady z dnia 16 grudnia 1991 r. odnoszącej się do obowiązkowego stosowania pasów bezpieczeństwa i urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojazdach (91/671/EWG) (Dz. Urz. WE L 373 z 31.12.1991, str. 26, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, str. 353, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą nr 91/671/EWG”.

  Ust. 3.    W pojazdach samochodowych przeznaczonych do przewozu osób mającym nie więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy i co najmniej cztery koła (pojazd kat. M1), w pojazdach samochodowych mających co najmniej cztery koła oraz zaprojektowanych i wykonanych do przewozu ładunków o maksymalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t (pojazdy kat. N1), w pojazdach przekraczających 3,5 t, ale nieprzekraczających 12 t (pojazdy kat. N2), przekraczających 12 t (pojazdy kat. N3), o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, wyposażonych w pasy bezpieczeństwa lub urządzenia przytrzymujące dla dzieci, dziecko mające mniej niż 150 cm wzrostu jest przewożone, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w ust. 3b, w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci, zgodnym z:

1)  masą i wzrostem dziecka oraz
2)  właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej lubw regulaminach EKG ONZ dotyczących urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojeździe.

  Ust. 3a.   Foteliki bezpieczeństwa dla dziecka oraz inne urządzenia przytrzymujące dla dzieci są instalowane w pojeździe, zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia, wskazującymi, w jaki sposób urządzenie może być bezpiecznie stosowane.

  Ust. 3b.   Zezwala się na przewożenie w pojazdach kategorii M1, N1, N2 i N3, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, na tylnym siedzeniu pojazdu, dziecka mającego co najmniej 135 cm wzrostu przytrzymywanego za pomocą pasów bezpieczeństwa w przypadkach, kiedy ze względu na masę i wzrost dziecka nie jest możliwe zapewnienie fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci zgodnego z warunkami, o których mowa w ust. 3.

  Ust. 3c.   Zezwala się na przewożenie w pojeździe kategorii M1 i N1, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, na tylnym siedzeniu pojazdu, trzeciego dziecka w wieku co najmniej 3 lat, przytrzymywanego za pomocą pasów bezpieczeństwa, w przypadku gdy dwoje dzieci jest przewożonych w fotelikach bezpieczeństwa dla dziecka lub innych urządzeniach przytrzymujących dla dzieci, zainstalowanych na tylnych siedzeniach pojazdu i nie ma możliwości zainstalowania trzeciego fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci.

[...]

asp. Janusz Kozłowski, instruktor

 


Pełna wersja Vademecum policjanta w pliku PDF