Wykorzystanie drona policyjnego w garnizonie wielkopolskim ma charakter wieloaspektowy i wielokrotnie przyczyniło się do zatrzymania sprawców przestępstw, wykroczeń czy odnalezienia zaginionych osób. Regulacje prawne związane z używaniem bezzałogowych statków powietrznych zostały zawarte w rozporządzeniu Komisji (UE) 2019/945 z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich (Dz. U. UE L 152, str. 1) oraz w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych (Dz. U. UE L 152, str. 45). Resortowym przepisem określającym zasady użytkowania BSPP jest zarządzenie nr 63 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 października 2019 r. w sprawie szczegółowych zasad używania bezzałogowych statków powietrznych w Policji (Dz. Urz. KGP poz. 106, z późn. zm.). W przedmiotowym artykule ograniczymy się do charakterystyki pracy i wykorzystania dronów w komórkach ruchu drogowego.
Garnizon wielkopolski należy do obszaru, w którym występuje jedno z większych zagrożeń w ruchu drogowym w kraju. W I połowie 2024 r. zwiększyła się dynamika wypadków drogowych (2023 r. – 929, 2024 r. – 1127) – wzrost o 9,52%, w tym wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym (2023 r. – 80, 2024 r. – 95) – wzrost o 18,75%.
Do głównych przyczyn wypadków z winy kierujących należą nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, niedostosowanie prędkości do panujących warunków ruchu, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych oraz nieprawidłowe wyprzedzanie. O ile w zapobieganiu pierwszej z przyczyn wykorzystanie drona jest ograniczone, o tyle już w kolejnych jest możliwe, a w obszarze bezpieczeństwa pieszych wskazane w szerokim obszarze działania. I właśnie w tym obszarze garnizon wielkopolski poświęca najwięcej czasu nalotu. W I połowie 2024 r. doszło do wzrostu liczby zdarzeń (2023 r. – 107, 2024 r. – 121), w których kierujący pojazdem nie ustąpił pierwszeństwa pieszemu na oznakowanym przejściu dla pieszych. Wzrosła również liczba zdarzeń ze skutkiem śmiertelnym (2023 r. – 2, 2024 r. – 3).
Garnizon wielkopolski posiada w użytkowaniu jeden dron zakupiony w ramach zakupów centralnych, będący na wyposażeniu Zespołu Kontroli Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu oraz jeden zakupiony w ramach własnego projektu, a będący na wyposażeniu Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Poznaniu. BSPP obsługiwany przez WRD KMP Poznań ogranicza się do działania na terenie powiatu poznańskiego. Dronem będącym na wyposażeniu ZKRD WRD KWP w Poznaniu funkcjonariusze realizują zadania w całym województwie, w zależności od aktualnego stanu bezpieczeństwa na terenie podległym poszczególnym komendom miejskim/powiatowym garnizonu wielkopolskiego, natężenia ruchu drogowego i występujących w związku z nim zagrożeń bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz uwag oraz wniosków dotyczących zagrożeń bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Policja w głównej mierze wykorzystuje BSPP w miejscach, w których ujawnianie popełnianych wykroczeń przez użytkowników dróg ze względu m.in. na infrastrukturę drogową było do chwili ich wdrożenia niemożliwe lub ograniczone. Odbywa się to przez:
- nadzorowanie ruchu pojazdów oraz pieszych m.in. w obrębie skrzyżowań, przejść dla pieszych, przejazdów kolejowych;
- rejestrację wykroczeń popełnianych przez uczestników ruchu drogowego;
- nadzorowanie ruchu drogowego pojazdów na drogach ekspresowych i autostradach;
- wykorzystywanie w mediach materiałów wideo zarejestrowanych przez BSPP do działań profilaktycznych.
Żadne przepisy dotyczące dopuszczenia oraz używania BSPP nie regulują taktyki działania. Poszczególne jednostki wypracowały ją sobie na podstawie dotychczasowego doświadczenia lub z uwagi na okoliczności działania. WRD KWP w Poznaniu stoi na stanowisku wykorzystania podczas działań oprócz pilota oraz obserwatora BSPP takiej liczby funkcjonariuszy, aby represjonowanie użytkowników drogi popełniających wykroczenia następowało natychmiast po zdarzeniu. Skierowanie do działań funkcjonariuszy ruchu drogowego rozliczających osoby naruszające przepisy ruchu drogowego uwarunkowane jest okolicznościami towarzyszącymi, zależy m.in. od miejsca działań, liczby ujawnianych przez BSPP naruszeń, natężenia ruchu, panujących warunków atmosferycznych. Podczas działań funkcjonariusze dążą do wyciągnięcia odpowiedzialności w stosunku do naruszających przepisy ruchu drogowego bezpośrednio po ujawnionym wykroczeniu. Taka taktyka działań sprawia, że szybkość wymierzenia kary i jej nieuchronność mają pozytywny wpływ na tempo przebiegu procesu wdrożenia kierujących do poszanowania przepisów ruchu drogowego. Przeprowadzenie działań oparte na taktyce jedynie rejestrowania wykroczeń może bowiem doprowadzić do zbyt dużego obciążania komórek wykroczeniowych.
Ważne jest połączenie działania obsługi BSP z mobilnymi załogami składającymi się z funkcjonariuszy ruchu drogowego wyposażonych w motocykle lub radiowozy. Czas działań BSPP niestety jest ograniczony ze względu na stan naładowania, jakość oraz liczbę zadysponowanych do obsługi drona akumulatorów. Liczba wykorzystywanych akumulatorów bezpośrednio wpływa na czas realizacji działań. Poszczególne komendy wojewódzkie Policji zmuszone są do wymiany akumulatorów zużytych podczas długiego okresu nalotu, co niesie za sobą konieczność pozyskania znacznych środków na ich zakup.
W tabeli 1 została przedstawiona informacja dotycząca nalotu dronów będących na wyposażeniu KWP Poznań za okres pierwszych 6 miesięcy 2024 r.
Mając na uwadze pogarszający się stan bezpieczeństwa na drogach województwa wielkopolskiego, KWP w Poznaniu w ramach przeciwdziałania negatywnym skutkom w okresie od stycznia do maja przeprowadziła 46 lotów. Łączny czas nalotu wyniósł 4140 minut. Podczas tych lotów ujawniono 256 wykroczeń. Wszystkie działania przeprowadzone zostały w celu poprawy bezpieczeństwa pieszych. Na wykresach 2–4 została przedstawiona zbiorcza informacja z użycia BSPP przez KWP w Poznaniu w porównaniu do innych jednostek w kraju.
W ujęciu perspektywicznym szerokie zastosowanie BSPP w Policji, pomimo pewnych ograniczeń, jakimi są czas nalotu, zasięg oraz warunki atmosferyczne, przynosi jednak wiele korzyści, które przekładają się na poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Z pewnością BSPP pozostaną już na stałe na wyposażeniu komórek ruchu drogowego. Postęp technologiczny może jedynie spowodować zwiększenie zakresu działań, w których będą wykorzystywane. Wprowadzenie dronów do użytku w komórkach ruchu drogowego może stanowić odpowiedź na zagrożenia w ruchu drogowym i zwiększyć mobilność funkcjonariuszy ruchu drogowego w ujawnianiu wykroczeń w miejscach, w których zastosowanie patroli dynamicznych czy statycznych było niemożliwe lub utrudnione. Powoduje to odkrycie nowych obszarów działania dla Policji.
mł. insp. Karol Sekula
Naczelnik Wydziału Ruchu Drogowego
Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu
The use of drones by the Police of the Wielkopolskie Province
The author of this article, Head of the Road Traffic Department of the Provincial Police Headquarters in Poznań, presented the issue of the use of police drones (police unmanned aircraft – Polish: BSPP) by the police of the Wielkopolskie Province. He noted that drones are used in various activities and their use has repeatedly contributed to the arrest of perpetrators of crimes, offences or finding missing people. He discussed in detail the use of these devices by the police road traffic units of the Wielkopolskie Province, providing data on the number of flights and raid hours, as well as the number of offences – in comparison to other provincial police headquarters. Furthermore, he also presented the tactics developed by the road traffic police of the Wielkopolskie Province, based on directing such a number of officers to operate drones so that the repression of road users committing offences takes place immediately after the incident because the inevitability and time of imposing punishment contribute to respect for road traffic regulations by drivers and to increased safety in road traffic.
Tłumaczenie: Beata Pepłowska
