Drony w reagowaniu kryzysowym Policji, czyli zdalne operacje BSP z wykorzystaniem transmisji strumieniowej i geofencingu w obszarze bezpieczeństwa publicznego

Wprowadzenie

Jeszcze 20 lat temu trudno było sobie wyobrazić akcję policyjną, na której obecny jest operator drona z maszyną wyposażoną w kamerę termowizyjną. Obecnie w większości krajów europejskich, w tym także w Polsce, to rutynowe działanie. Termowizja dronem jest szczególnie potrzebna, gdy działania prowadzone są na dużym obszarze, na terenach leśnych, w górach lub na wodzie. Bezzałogowe statki powietrzne docierają tam, gdzie człowiek nie jest w stanie lub może to zrobić, ale tylko z narażeniem życia. To najwyższy rodzaj poświęcenia, ale tam, gdzie jest to możliwe, warto minimalizować ryzyko. Pomagają w tym właśnie nowoczesne technologie¹.

Aktualne zasady używania dronów przez Policję w Polsce określa zarządzenie nr 63 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 października 2019 r. w sprawie szczegółowych zasad użytkowania bezzałogowych statków powietrznych w Policji (Dz. Urz. KGP poz. 106, z późn. zm.).

Historia bezzałogowych systemów ściśle związana jest z rozwojem lotnictwa. Bezzałogowe statki powietrzne utożsamiane są obecnie z maszynami wyposażonymi w najnowocześniejsze systemy elektroniczne i nawigacyjne. Jak zauważają J. Chojnacki i D. Pasek w artykule Historia wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych², ich początków szukać należy jednak już w czasach starożytnych. W antycznej Grecji pierwsze koncepcje związane z możliwością zbudowania aparatu latającego przedstawione zostały przez Archytasa z Tarentu na przełomie V i IV wieku p.n.e. Uważa się go za prekursora mechaniki, a jedna z jego prac dotyczyła prototypu małego robota przypominającego wyglądem ptaka, który miał być napędzany przez parę³. W latach 70. XX w. rozpoczęto prace konstrukcyjne nad maszynami, które w coraz większym stopniu przypominały dzisiejsze bezzałogowe statki powietrzne. Dzięki doskonalszemu systemowi nawigacji satelitarnej GPS, miniaturyzacji systemów komputerowych oraz zwiększeniu ich mocy możliwe było zbudowanie w pełni funkcjonalnych statków powietrznych. Według autorów w latach 1990–1991 dron Pioneer użyty został do ponad 300 operacji zwiadu i rozpoznania, a później podczas konfliktów zbrojnych w Bośni, Somalii i Iraku. Obecnie wykorzystywane bezzałogowce w dużej mierze oparte są na konstrukcjach z przełomu XX i XXI w. W 1994 r. zbudowano jeden z najbardziej popularnych dronów na świecie, czyli pierwszą wersję Predatora. Przykładem bezzałogowca wykorzystywanego we współczesnych misjach jest MQ-9 Reaper, który może być użyty do znajdywania, śledzenia oraz likwidacji celów nawodnych i naziemnych. Prototyp B-001 rozpoczął testy w lutym 2001 r. i w ciągu kilku kolejnych lat doczekał się wielu wersji wykorzystywanych zarówno przez sektor wojskowy, jak i cywilny. Stopniowe ulepszenia osiągów, przekształcenie charakteru misji z udziałem bezzałogowców oraz zmiana nazwy z Predatora B na Reapera dały początek nowej broni używanej przez armię Stanów Zjednoczonych, Francji, Włoch czy Wielkiej Brytanii⁴.

Z kolei w Polsce Komenda Główna Policji śladem innych krajów również wspiera swoje działania operacyjne najnowocześniejszymi i jednocześnie najpopularniejszymi na całym świecie dronami. Z perspektywy D. Olszewskiego⁵ platformy latające zostały wsparte m.in. o kamery termowizyjne, kamery z zoomem, spadochrony oraz szereg akcesoriów poprawiających bezpieczeństwo lotu i transport maszyn. Cała seria dronów została specjalnie skonfigurowana dla polskiej Policji. Do tego specyfika dronów sprawia, że są one całkowicie bezpieczne pod kątem zbierania i przetwarzania danych. Drony w rękach funkcjonariuszy są więc wykorzystywane w rozmaity sposób w czynnościach operacyjnych. Począwszy od poszukiwań osób zaginionych, akcji ratowniczych, zabezpieczania terenów lub obiektów czy realizacji rozmaitych zadań kryminalistycznych, a skończywszy na zadaniach, do których realizacji wielokrotnie do tej pory wykorzystywane były wyłącznie helikoptery. Oczywiście profesjonalne bezzałogowe statki powietrzne nie zastąpią dotychczasowych urządzeń, ale z pewnością sprawią, że wiele zadań będzie realizowanych łatwiej.

Drony policyjne a sytuacje kryzysowe

Służby policyjne rozszerzyły zakres użycia bezzałogowych statków powietrznych, a proces ten trwa cały czas. W niedalekiej przeszłości policjanci swoją służbę opierali na radiowozach, śmigłowcach, a w szczególnych przypadkach nawet na łodziach, aby reagować na sytuacje kryzysowe – dron może w takich sytuacjach wypełnić luki, w których tradycyjne działania nie odnoszą sukcesu. Drony w sytuacjach kryzysowych to szybki i bardzo bezpieczny sposób identyfikowania ofiar i udzielania im pomocy.

Jak zauważa W. Leśnikowski⁶, duże zgromadzenia na rozległych obszarach, takie jak: imprezy sportowe czy festiwale – są w pewnym sensie kryzysotwórcze dla zespołów policyjnych. Tradycyjne metody monitorowania i reagowania kryzysowego nie pozwalają na całkowity przegląd tłumu i wszelkich ewentualnych incydentów, które mogą zaistnieć. W takich sytuacjach drony mogą być perfekcyjnym uzupełniniem naziemnych wysiłków, dostarczać nieprzerwanie i w czasie rzeczywistym obrazy 3D. Oprócz sztabu kryzysowego również zespoły policyjne, które zabezpieczają takie masowe imprezy, korzystają z tej transmisji na żywo z dronów i mogą reagować od razu.

Transmisja strumieniowa i jej znaczenie w policyjnych BSP

Drony są w stanie przesyłać strumieniowo wysokiej jakości obraz w postaci wideo w czasie rzeczywistym do osób indywidualnych, a także do większych grup. W. Leśnikowski trafnie dostrzega, że: „Jest możliwe zdalne włączenie do całej operacji wysokiej klasy eksperta, który merytorycznie i fachowo będzie miał możliwość koordynować i kierować procesem podejmowania decyzji. Obraz w czasie rzeczywistym z powietrza znacząco poprawia świadomość sytuacyjną, a tym samym eksperci z danej dziedziny, jak i zespoły reagujące mają podgląd tego, co się dzieje czasami w bardzo odległych obszarach, trudno dostępnych miejscach. W takich przypadkach eksperci korzystają z transmisji strumieniowej o niskim opóźnieniu”⁷.

Ponadto system pozwala przechowywać zdjęcia o wysokiej jakości i filmy, które mogą być wykorzystane w różnych sprawach. W. Leśnikowski w swojej publikacji twierdzi, że proces ten jest automatyczny, tj. informacje z karty SD drona są automatycznie umieszczane w chmurze bez potrzeby fizycznego wyjmowania karty SD z drona po locie i są bezpieczne. Zastosowanie antenowej tzw. teleobecności pozwala na sterowanie dronami z dowolnego miejsca. Ten typ działania bardzo często jest stosowany w czasie reagowania kryzysowego, przy udzielaniu pomocy w dochodzeniach na miejscach zdarzeń, podczas wydawania nakazów poszukiwań⁸.

Działania i efektywność pracy instytucji zajmujących się bezpieczeństwem publicznym mierzone są za pomocą takich wskaźników jak m.in. czas reakcji, ale podmioty te niejednokrotnie są pozbawione niezbędnych zasobów do osiągnięcia tych celów. Często się zdarza, że drony jako pierwsze przybywają na miejsce zdarzenia, jeszcze przed pojawieniem się funkcjonariuszy, dzięki czemu centrum dowodzenia reagowania kryzysowego może szybciej i lepiej identyfikować obraz zdarzenia, a tym samym podejmować realne decyzje co do zastosowania zasobów osobowo-materiałowych na miejscu zdarzenia. Eksperci przebywający w centrum dowodzenia reagowania kryzysowego mogą otrzymywać obraz aktualnej sytuacji zdarzenia w czasie rzeczywistym.

Wykorzystanie geofencingu w dronach policyjnych

W czasie reagowania kryzysowego operator korzysta z przeglądarki internetowej i oprogramowania, np. Androida. Obraz z miejsca zdarzenia jest przesyłany strumieniowo wideo na żywo do urządzeń z systemu lub Androida z dowolnego miejsca przebywania teleoperatora. Zdaniem M. Cyrka⁹: „Geofencing to technologia oparta na lokalizacji, która pozwala definiować wirtualne granice na określonym obszarze geograficznym. Do działania wykorzystuje systemy GPS, sieci komórkowe lub Wi-Fi, umożliwiając w ten sposób monitorowanie i reagowanie na ruch obiektów w wyznaczonych granicach”. Z kolei W. Leśnikowski w swojej publikacji podkreśla, że geofencing pozwala uniknąć zagrożeń i optymalizować wyznaczanie tras drona. Oprogramowanie działające w chmurze (CC) zapewnia tworzenie, archiwizowanie i zarządzanie wszystkim, co niezbędne jest do prowadzenia operacji reagowania kryzysowego: zarządzanie flotą dronów, lokalizacją, aktualnym stanem, możliwościami i danymi historycznymi; przygotowanie planu lotu dronem przed lotem i tworzenie nieograniczonej ilości planów lotu i możliwość ich przeglądania, modyfikowania i archiwizowania; dostarczanie danych telemetrycznych i historii lotów, które udostępniają wgląd w historię wykorzystywania dronów, np. w Policji, co pomaga w planowaniu konserwacji dronów, lokalizacji policjantów oraz rozbudowie floty; zgromadzone dane z sensorów, które są przechowywane w chmurze, można nagrać do oglądania w jakości HD; dostarczanie i zapewnienie bezpiecznego dostępu dla całego zespołu, zezwala, autoryzuje dostęp członków zespołu, daje możliwość zarządzania uprawnieniami, dostarcza zaszyfrowane strumienie informacji, co zapewnia zespołowi bezpieczną pracę¹⁰. Miejsce przebywania odbiorców informacji w postaci obrazu nie jest istotne; nie ma to znaczenia, czy to jest miejsce zdarzenia, czy centrum dowodzenia, ponieważ sztab lub policjanci otrzymują wgląd w czasie rzeczywistym w sytuację. Daje to możliwość bezpiecznej, zdalnej obsługi dronów za pomocą bezpiecznych połączeń internetowych. Poprzez zastosowanie tej technologii i systemu geofencingu z zaangażowaniem chmury (CC) można wykorzystać efektywnie drony, integrując technologię z codzienną rzeczywistością w sytuacjach awaryjnych. Takie połączenie daje możliwość podejmowania trafniejszych decyzji i poprawia wydajność operacyjną na każdym etapie procesu.

W ujęciu I. Kaczmarek, D. Olejniczak, M. Szostak, A. Iwaniak w artykule Wykorzystanie informacji geograficznej w kryminalistyce¹¹: Geofencing to wykorzystanie wirtualnych, geograficznych granic, które po przekroczeniu generują powiadomienia i mogą być wykorzystywane do różnych celów, takich jak monitorowanie pojazdów, zwiększanie bezpieczeństwa czy analiza kryminalna (analiza wzorców przestępczości; identyfikacja miejsc, w których dochodzi do częstych przestępstw, śledzenie ruchu potencjalnych przestępców). Na szczególną uwagę zasługują rozważania Nico, autora artykułu Wykorzystanie geofencingu w celu zwiększenia cyberbezpieczeństwa¹², który trafnie dostrzega, że przykłady zastosowań geofencingu w Policji można mnożyć, a mianowicie:

monitorowanie pojazdów przestępców (jeśli Policja podejrzewa, że osoba podejrzana korzysta z określonego samochodu, geofencing może być wykorzystany do monitorowania jego lokalizacji i ostrzegać o każdym ruchu poza wyznaczoną strefą);
powiadamianie o opuszczeniu określonych stref (w przypadku osób podejrzanych, które są objęte nadzorem, geofencing może być wykorzystywany do powiadamiania o opuszczeniu wyznaczonego obszaru, co pozwala na szybką reakcję służb);
wsparcie w poszukiwaniach osób zaginionych (geofencing może być używany do tworzenia wirtualnych ogrodzeń wokół obszarów, w których szuka się zaginionych osób, co ułatwia policjantom zadanie);
alertowanie o wjeździe do strefy śledztwa pojazdów, które mogły być związane z przestępstwem;
wsparcie w kontroli ruchu drogowego poprzez monitorowanie w określonych obszarach, co ułatwia policjantom kontrolę i reagowanie na zdarzenia;
wsparcie w akcjach antyterrorystycznych (geofencing może być wykorzystywany do tworzenia obszarów wokół miejsc zagrożonych, co ułatwia policjantom kontrolę i reagowanie na sytuacje).

Należy pamiętać o fakcie, iż geofencing jest narzędziem wspierającym, a nie zastępującym tradycyjne metody pracy Policji. Wykorzystanie geofencingu musi być zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Geofencing może być używany w celu wsparcia czynności operacyjno-rozpoznawczych i administracyjno-porządkowych.

Zastosowanie policyjnych BSP w Polsce i USA

Od 2018 r. policja w Chula Vista w stanie Kalifornia wykorzystuje drony w ramach pionierskiego programu w USA. Urządzenia są wyposażone w kamery o wysokiej rozdzielczości i potężne obiektywy, które rejestrują wszystko, co znajduje się na ich drodze. Dominika Nowobilska w artykule Policja legalnie podgląda obywateli za pomocą dronów. To dystopijny system inwigilacji przedstawia, jak działa system: teleoperatorzy odbierają połączenia z numeru 911 i decydują, kiedy i gdzie wysłać flotę dronów należących do wydziału. Daje to możliwość zbadania sytuacji przed przyjazdem jednostki na miejsce. Od początku działania systemu drony wzbiły się nad miasto Chula Vista prawie 20 tys. razy. Choć opisywane techniki policyjne mają miejsce w USA, mogą zostać wprowadzone także w innych krajach. Szczególnie, że system się sprawdza i jest stale rozwijany¹³.

Przyszłościowe propozycje wdrożenia dronów do służb porządku publicznego przewidują wyposażenie każdego radiowozu w drona. Taka sytuacja pozwoli funkcjonariuszom na użycie drona z dowolnego miejsca i tym samym umożliwi im posiadanie zdalnego partnera na miejscu zdarzenia. Taki asystent zapewni obserwację w czasie rzeczywistym i przekaże również informacje do innych upoważnionych członków zespołu, np. reagowania kryzysowego. Z punktu widzenia W. Leśnikowskiego: „W USA funkcjonariusz policji po przybyciu na miejsce np. włamania szybko uruchamia drona, który zajmuje ustaloną wysokość i rozpoczyna podążanie za funkcjonariuszem, który poszukuje podejrzanych włamywaczy, a cały proces zajmuje tylko 30 sekund. Na stanowisko dowodzenia akcją wpływa prośba o wsparcie lotnicze oraz informacja, że dron jest już w powietrzu i przekazuje obraz z miejsca akcji, a także że jest gotowy do przejęcia przez operatora na stanowisku dowodzenia. Operator zdalny otrzymuje obraz w czasie rzeczywistym i przejmuje kontrolę, a tym samym daje możliwość funkcjonariuszom na bezpośredni pościg i przejęcie włamywaczy”¹⁴.

Operator zdalny w zasadniczy sposób zmienia zasady gry w prowadzeniu misji z udziałem dronów. Radykalnie zmienia nie tylko interakcje z dronami w wielu wydziałach, ale także rozszerza ich możliwości. Współpraca może odbywać się między operatorem i ekspertami merytorycznymi z różnych miast, krajów, a nawet innych kontynentów, a tym samym zwiększa się wydajność operacyjna i jest zapewniane bezpieczeństwo.

Podsumowanie

Drony często są określane jako jedna z głównych przełomowych technologii, a możliwości, jakie oferują, powodują, że są postrzegane jako otwierające nowy rozdział w historii lotnictwa.

Zastosowanie dronów daje wymierne korzyści w obszarze służb porządkowych, reagowania kryzysowego:

w sytuacjach nagłych bezzałogowce zapewniają możliwość dostarczenia obrazu w czasie rzeczywistym i dostępu do informacji, co może przekładać się na uratowanie życia; ważny jest czas od momentu rozpakowania drona, integracji technologii z codziennymi czynnościami i dostarczeniem informacji z powietrza niezbędnych do poprawy świadomości sytuacyjnej;
niezależnie od miejsca znajdowania się drona (np. centrum dowodzenia kryzysowego, miejsce akcji) jest możliwość uzyskania eksperckiego wglądu w sytuację w czasie rzeczywistym za pomocą bezpiecznych połączeń internetowych;
drony są w stanie przekazywać prawidłowy, normalny przepływ informacji w sytuacjach awaryjnych do podejmowania szybkich decyzji, a tym samym poprawy procesu operacyjnego na każdym etapie.

Poza tym w książce pt. Czy drony stały się bronią przyszłości? W. Leśnikowski podkreśla, że obecnie już wiele firm testuje prototypy bezzałogowych pojazdów pasażerskich bazujących na technologii dronowej, które posiadają możliwości pionowego startu i lądowania, a także są zasilane elektrycznie (eVTOL). Oczekuje się również, że tego typu bezzałogowe powietrzne taksówki będą również serwować usługi w reagowaniu kryzysowym. Specjaliści twierdzą, że przyszłe reagowanie kryzysowe będzie bazować na technologii dronowej i sztucznej inteligencji. Sztuczna inteligencja może mieć zastosowanie w wykrywaniu agresywnego zachowania się w tłumie lub wykrywanie sytuacji niebezpiecznej w czasie okołorzeczywistym¹⁵. Przyszłość związana z dronami jest coraz bliższa i bardziej potrzebna, a ich funkcje i znaczenie w zakresie nowoczesnych technologii mogą okazać się za kilkadziesiąt lat niezastąpione – zbliża się bowiem era innowacyjnych urządzeń komunikacyjnych oraz pasażerskich i strategicznych.

asp. Krystian Roesler
Zakład Techniki Operacyjnej CSP

J. Andraszyk, Termowizja dronem. Drony w Policji i Straży Pożarnej, https://ironsky.pl/termowizja-dronem-drony-w-policji-i-strazy-pozarnej/ [dostęp: 6.06.2025 r.].
„Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2019, nr 11.
Por. J. Chojnacki, D. Pasek, Historia wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych.
Tamże.
D. Olszewski, Największe zamówienia dronów w historii polskiej Policji zrealizowane, https://enterprise.dilectro.pl/najwieksze-zamowienia-dronow-w-historii-polskiej-policji-zrealizowane/ [dostęp: 30.05.2025 r.].
W. Leśnikowski, Drony w służbie ochrony infrastruktury krytycznej na wojnie z COVID – 19, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2021, s. 140.
Tamże, s. 151.
Tamże, s. 142.
M. Cyrek, Geofencing – co to jest i na czym polega, https://cyrekdigital.com/pl/baza-wiedzy/geofencing/ [dostęp: 11.05.2025 r.].
W. Leśnikowski, Drony w służbie ochrony infrastruktury krytycznej na wojnie z COVID – 19, s. 152.
I. Kaczmarek, D. Olejniczak, M. Szostak, A. Iwaniak, Wykorzystanie informacji geograficznej w kryminalistyce, https://8_kaczmarek_i_inni_roczniki_geomatyki_3_2016%20(1).pdf [dostęp: 29.05.2025 r.].
Nico, Wykorzystanie geofencingu w celu zwiększenia cyberbezpieczeństwa, https://preyproject.com/blog/geofencing-cybersecurity [dostęp: 29.05.2025 r.].
D. Nowobilska, Policja legalnie podgląda obywateli za pomocą dronów. To dystopijny system inwigilacji, https://android.com.pl/tech/748269-policja-drony-chula-vista/ [dostęp: 5.05.2025 r.].
W. Leśnikowski, Drony w służbie ochrony infrastruktury krytycznej na wojnie z COVID – 19, s. 154.
W. Leśnikowski, Czy drony stały się bronią przyszłości?, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2024, s. 286.

Drones in police crisis management – remote UAVs operations using real-time streaming and geofencing in public safety

Unmanned aerial vehicles (UAVs), commonly known as drones, have become one of the most innovative and rapidly advancing tools in modern policing. Their role in police work continues to grow, particularly in areas such as: monitoring public gatherings, traffic control, search and rescue operations, as well as border and infrastructure protection. Drones enable rapid information gathering, safe reconnaissance, and significantly improve operational effectiveness. This article focuses on the integration of high-quality real-time video streaming and geofencing (virtual boundaries) in police crisis management. Real-time video streaming provides accurate situational awareness, while geofencing allows law enforcement to monitor and respond to the movement of objects within designated zones.

Tłumaczenie: Joanna Łaszyn