insp. Alicja Hytrek
radca Zakładu Komunikacji
Społecznej CSP
kom. Iwona Klonowska-Senderska
kierownik Zakładu Komunikacji
Społecznej CSP
Tak rozpoczął się 28 listopada 2008 r. Dla nas, organizatorów konferencji, był dniem ostatecznej próby – czy na pewno wszystko zapięte jest na ostatni guzik? – czy nie „padnie” nagle nagłośnienie, czy nie zawieszą się serwery i internetowa transmisja telewizyjna na żywo nie stanie się fikcją...?
Dla zaproszonych gości był to jednak przede wszystkim dzień, w którym mieli możliwość wymiany poglądów i wysłuchania wykładów wielu uznanych autorytetów w dziedzinie, którą ogólnie możemy określić jako problematykę dotyczącą cyberprzestrzeni. Swoimi wystąpieniami zaszczyciły nas takie osobistości, jak prof. zw. dr hab. Jerzy Muszyński z Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, prof. dr hab. Franciszek Szlosek z Akademii Pedagogiki Specjalnej, prof. dr hab. Anna Latawiec z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, prof. dr hab. Włodzimierz Gogołek z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr hab. Maciej Tanaś reprezentujący UW i Wyższą Szkołę Pedagogiczną ZNP, a także prof. dr hab. Mariusz Jędrzejko z Pedagogium – Wyższej Szkoły Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Warszawie, prof. dr hab. Michał Pindera z WSP TWP oraz prof. dr hab. Józef Bednarek z Akademii Pedagogiki Specjalnej.
SESJA PLENARNA
W oficjalnym otwarciu udział wzięli Komendant Centrum Szkolenia Policji insp. Arkadiusz Brzozowski i Prezydent Legionowa Roman Smogorzewski oraz przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej. Sesja plenarna trwała przeszło pięć godzin, a swoje referaty przedstawiło jedenastu przedstawicieli świata nauki. Przysłuchiwali się im przedstawiciele
Policji, środowiska nauczycielskiego i studenci różnych uczelni i kierunków, zainteresowani tą tematyką. Bardzo ciekawe wystąpienie na temat roli telewizji w wychowaniu młodzieży szkolnej miał prof. dr hab. Michał Pindera.
Zwrócił on uwagę na fakt, że niezaprzeczalną zaletą telewizji jest uwrażliwianie odbiorców i przybliżanie im świata, podobnie jak możliwość rozwijania ich zainteresowań i zdolności poznawczych, kształtowania postaw społecznych, czy wreszcie rozwijania twórczej wyobraźni. Z drugiej jednak strony telewizja sprzyja zatracaniu indywidualności i stwarza zagrożenie dla życia rodzinnego. Po stronie wad telewizji prof. Michał Pindera wymienił także poważne zagrożenie społeczne i wychowawcze – ograniczenie aktywności ruchowej, negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i wytrzymałość psychiczną.
Skutkiem nieprawidłowego kontaktu dziecka z telewizją może być tak zwana choroba telewizyjna, której objawami są m.in. schorzenia oczu, zakłócenia i niekorzystne zmiany w sferze poznawczej, emocjonalnej i motywacyjnej osobowości.
Zdaniem prof. Pindery dzieci nie potrafią racjonalizować faktów i za prawdziwe uważają zdarzenia filmowe, nierzadko bezkrytycznie ulegają prezentowanym w telewizji wzorom, co w konsekwencji może prowadzić do znieczulenia emocjonalnego.
Wnioski płynące z wystąpienia prof. Pindery ogniskowały się wokół stwierdzenia, że niezwykle istotny jest dobór programów i wspólne ich oglądanie przez rodziców i dzieci, ponieważ audycje zawierające treści o dużym napięciu dramatycznym wyzwalają u najmłodszych silne przeżycia emocjonalne.
Szczególnie niekorzystne jest oglądanie scen grozy, walki czy masakry wywołującej uczucie przerażenia. Należy jednocześnie pamiętać, że telewizja przynosi dużo pożytku i zoptymalizować częstotliwość korzystania przez dziecko z jej dobrodziejstw.
To właśnie zadaniem rodziców jest dopilnowanie, aby dziecko oglądało tylko te programy, które przyczynią się do jego rozwoju – zarówno intelektualnego, emocjonalnego, jak i społecznego.
Z kolei prof. Franciszek Szlosek przybliżył w swoim wystąpieniu obszar kształcenia programowego uwzględniającego aspekt wirtualny. Odwołał się w tytule wystąpienia do nowego rozumienia szkoły – szkoły wirtualnej, dającej nowe możliwości i wyzwania.
Niezwykle interesującym wystąpieniem był również referat prof. Mariusza Jędrzejko, który skupiał się na nowych sieciach uzależnień w cyberprzestrzeni.
Wystąpienie mgr Anny Andrzejewskiej z Akademii Pedagogiki Specjalnej na temat wirtualnego świata gier komputerowych, zawierające prezentację wielu drastycznych fragmentów omawianych gier, zakończyło część plenarną, po której odbył się uroczysty obiad w znajdującej się w gmachu Urzędu Miasta restauracji. O godzinie 14.00 rozpoczęły się
OBRADY W SEKCJACH
Dyskusje panelowe toczono w trzech sekcjach tematycznych:
1) „Edukacja a świat wirtualny” (prowadzący: kom. Iwona Klonowska-Senderska);
2) „Możliwości świata wirtualnego” (prowadzący: dr Cezariusz Sońta);
3) „Zagrożenia ze strony wirtualnego świata” (prowadzący: mgr Anna Andrzejewska).
Przebieg konferencji, w szczególności sesji plenarnej, był filmowany i transmitowany za pośrednictwem internetowej Telewizji Edukacyjnej educotv.pl, której reporterzy przeprowadzili również wywiady z prelegentami i uczestnikami.
W obradach panelowych zaprezentowano w sumie 27 referatów i mimo że czas ich prelekcji był ograniczony do maksymalnie 15 minut, konferencja trwała do późnych godzin wieczornych.
Spośród interesujących wystąpień z pewnością warto wymienić referat mgr. Andrzeja Adamczyka z Wyższej Szkoły Pedagogicznej ZNP na temat „Młodość i sterydy. Zagrożenia płynące z sieci internetowej”. Zwrócił on uwagę na funkcjonujący w społeczeństwie mit, że problem zażywania sterydów dotyczy tzw. trudnej młodzieży – otóż jego zdaniem, a także zgodnie z wynikami badań – po sterydy sięgają najczęściej grzeczni, niepozorni chłopcy z tzw. dobrych domów, pragnący uznania i akceptacji w środowisku rówieśniczym i szybkiej poprawy wątłej sylwetki. Zafascynowani wyglądem swoich idoli, nie dopuszczają do świadomości faktu, że sterydy tak naprawdę szkodzą ich organizmom i że podobnie jak w przypadku narkotyków,
przyjmowanie sterydów rozpocząć jest łatwo, dużo trudniej skończyć. Niestety, „(...) pułapka się dla wielu już się zatrzasnęła”. A Internet jest pełen ofert kupna różnego typu specyfików mających wpływać na poprawę masy mięśniowej.
Kolejnym referatem, który z pewnością warto przypomnieć, było z pewnością wystąpienie mgr. Tomasza Gackowskiego, Prezesa Zespołu Badawczego MTResearch oraz Koła Naukowego Obserwacji Polskich Mediów im. Stefana Kisielewskiego na Uniwersytecie Warszawskim, dotyczące pojęcia mediokracji jako zagrożenia dla społeczeństwa informacyjnego.
Mediokracja to termin oznaczający władzę mediów. Zagwarantowana w prawie wolność prasy może – choć nie musi – prowadzić do sytuacji, w której grupa ludzi tworzących najbardziej wpływowe media będzie decydować o tym, kto – dzięki odpowiedniej prezentacji – wygra demokratyczne wybory.
Tomasz Gackowski przedstawił założenia swojej teorii, wspierając się analizą i porównaniem kilku tzw. afer medialnych, na przykładzie których starał się wykazać siłę dziennikarskich przyzwyczajeń, nakazujących niemal każde wydarzenia opisywać w jakichś schematycznych kategoriach poznawczych.
Jego zdaniem nawet najbardziej niezwykłe wydarzenie, jeśli trafi w „(...) utarte koleiny dziennikarskiego dyskursu”, zostanie opisane w kategoriach, które wcale nie muszą wiernie oddawać tego, co wydarzyło się naprawdę, ponieważ dziennikarz pisze swój tekst w sposób, jakiego oczekuje od niego środowisko – najczęściej towarzyskie lub dziennikarskie. Jak twierdzi Tomasz Gackowski „(...) jedynie nieliczni publicyści, swoiści liderzy i uznane autorytety dziennikarskie potrafią łamać ten schemat”. Zasadnicze wnioski płynące z referatu mgr. Gackowskiego, dotyczące propozycji sposobów uniknięcia zjawiska mediokracji, sprowadzały się do stwierdzenia, że nie wolno ograniczać wolności mediów, należy jednak monitorować je i badać, a wyniki prezentować z częstotliwością podobną do tej, z jaką przedstawiane są sondaże poparcia dla partii politycznych.
Obrady zakończyły się późnym wieczorem, już po zamknięciu urzędu. Wystąpiło w sumie 40 prelegentów, reprezentujących środowiska związane m.in. ze Szkołą Wyższą Psychologii Społecznej, Wyższą Szkołą Administracji w Bielsku-Białej, Wyższą Szkołą Służby Pożarniczej w Warszawie, Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Promowania Odpowiedzialnej Gry, Stowarzyszeniem EduTalent, Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie, Kołem Naukowym Obserwacji Polskich Mediów UW, Uniwersytetem Wrocławskim, Akademią Humanistyczną w Pułtusku, a także z ośrodkami profilaktyki i terapii uzależnień.
Zdecydowana większość uczestników z uznaniem wyrażała się o zorganizowanej wspólnie przez CSP, APS i UM w Legionowie konferencji, podkreślając, że było to pierwsze tego rodzaju spotkanie praktyków i naukowców zawodowo zajmujących się edukacją i profilaktyką w cyberprzestrzeni. Także prowadzący obrady prof. Józef Bednarek wyraził nadzieję, że impreza ta na stałe wpisze się w kalendarz przedsięwzięć naukowych i że w jeszcze większym gronie spotkamy się znów za rok.
Zwieńczeniem konferencji będzie publikacja naukowa z wystąpieniami wszystkich uczestników, pozwalająca na wnikliwszą analizę poruszanej tematyki. Niejednokrotnie takie spotkanie jest jedynie szansą na wywołanie tematu i zachęceniem do społecznej dyskusji o zagadnieniach ważnych i wymagających uwagi. Tak też było w tym przypadku. Zainteresowanie oraz gotowość do udziału i zabrania głosu wielu środowisk naukowych przeszła oczekiwania organizatorów, zmuszając do rozszerzenia sesji plenarnej. Potwierdzeniem wagi omawianego zjawiska było otrzymanie dwóch patronatów honorowych ministerstw, których działalność wpisuje się w obszar poruszany na konferencji (MSWiA, MEN), podkreślonych udziałem ich przedstawicieli.