OGLĘDZINY POJAZDU JEDNOŚLADOWEGO NA PRZYKŁADZIE MOTOCYKLA HONDA CBX 750

Umiejętność przeprowadzenia oględzin pojazdu po zdarzeniu drogowym to czynność, która wymaga od policjanta określonego postępowania, wiadomości z zakresu techniki motoryzacyjnej i techniki kryminalistycznej, jak również rzetelności i skrupulatności w działaniu – najczęściej tuż po zaistniałym wypadku lub kolizji drogowej. Metodyka pracy wraz z sumiennością oraz zasadami prowadzenia tej czynności procesowej w odniesieniu do pojazdu biorącego udział w wypadku drogowym nabierają tu szczególnego znaczenia.

WSTĘP

Pojazdy jednośladowe, szczególnie motocykle, to grupa pojazdów, która w coraz większej liczbie pojawia się na miejscach zdarzeń. Dlatego też oczekuje się od policjantów obsługujących zdarzenia na drodze profesjonalnego przeprowadzenia czynności, w tym oględzin motocykla.
Celem autora tego artykułu jest wskazanie, jak poprawnie przeprowadzić oględziny motocykla Honda CBX 750 w ujęciu kryminalistycznym i technicznym, na które elementy wyposażenia technicznego i urządzenia zwrócić szczególną uwagę, jak sporządzić protokół z tej czynności, jakiego słownictwa – technicznego i kryminalistycznego używać w tym dokumencie, w jaki sposób sfotografować pojazd i jego poszczególne uszkodzenia oraz występujące na nim ślady kryminalistyczne, czemu ma służyć wykonana dokumentacja techniczna (fotograficzna). Uwrażliwienie czytelnika w tych kwestiach staje się rzeczą oczywistą i bardzo pożądaną zarazem.

 

OGLĘDZINY W ASPEKCIE KRYMINALISTYCZNYM I TECHNICZNYM

Powypadkowe badanie pojazdu prowadzi się zazwyczaj w dwóch kierunkach: kryminalistycznym i technicznym.
Czynność ta powinna być przeprowadzana na miejscu zdarzenia zaraz po zaistnieniu wypadku drogowego, przy udziale policjanta ruchu drogowego posiadającego odpowiednie przeszkolenie specjalistyczne lub innego policjanta przy współudziale biegłego z zakresu rekonstrukcji zdarzeń drogowych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy na miejscu zdarzenia nie ma uprawnionych osób do przeprowadzenia tej czynności, pojazd powinien być zabezpieczony na parkingu strzeżonym lub na terenie jednostki Policji, i należy odnotować ten fakt w protokole oględzin miejsca wypadku drogowego.
Są również sytuacje, kiedy organ procesowy powinien postanowieniem powołać biegłego określonej specjalności w celu wydania opinii dotyczącej np. stanu technicznego pojazdu przed zaistniałym wypadkiem.
Badania kryminalistyczne przeprowadza się dla ujawnienia i procesowego udokumentowania istniejących na pojeździe śladów, mogących przyczynić się do odtworzenia oraz wyjaśnienia okoliczności i przebiegu zdarzenia drogowego.
Badania te mają dostarczyć przesłanek do ustalenia, jaki był mechanizm powstania uszkodzeń i śladów na pojeździe, pochodzących z wypadku, i jakie dane, co do okoliczności i przebiegu wypadku, można ustalić na podstawie rozkładu, rozmiarów i innych charakterystycznych cech tych śladów i uszkodzeń. W szczególności należy podjąć próbę ustalenia na podstawie śladów:

  • jakie było wzajemne usytuowanie pojazdów lub pojazdu względem przeszkody;
  • jaki był kierunek i punkt przyłożenia na pojazd wektora impulsu uderzenia;
  • jaka była topografia i rozmiary odkształceń elementów wyposażenia motocykla powstałych po zderzeniu;
  • co działo się z pojazdem w czasie kolizji i pokolizyjnego ruchu pojazdu.

Badania techniczne mają na celu ustalenie:

  • jaki był stan techniczny pojazdu po wypadku, stan sprawności technicznej oraz indywidualne cechy pojazdu;
  • czy w czasie bezpośrednio poprzedzającym wypadek pojazd był sprawny technicznie; jeśli nie, to które ze stwierdzonych po wypadku wad, usterek i uszkodzeń powstały lub istniały przed wypadkiem, a które są następstwem zdarzenia drogowego;
  • czy te wady, usterki i uszkodzenia, które nie są następstwem wypadku, miały lub mogły mieć wpływ na powstanie zdarzenia drogowego;
  • czy istniejące przed wypadkiem wady, usterki i uszkodzenia objawiały się w taki sposób, że kierujący mógł i powinien odpowiednio zareagować i tym samym przy zachowaniu należytej staranności mógł zapobiec ich powstawaniu1.

Należy podkreślić, że oględziny (badanie) kryminalistyczne pojazdu zawsze należy przeprowadzać przed sprawdzeniem stanu technicznego jednośladu. Policjant na miejscu wypadku drogowego powinien szczególnie zwracać uwagę na ślady w postaci:

  • wgnieceń,
  • zagięć,
  • ubytków lakieru,
  • pęknięć,
  • skręceń,
  • deformacji,
  • rozerwań,
  • przeszczepów lakierów,
  • otarć,
  • naniesienia substancji koloru jasno- i ciemnoczerwonego (krwi),
  • włosów, naskórka, zgilotynowanych części ludzkiego ciała,
  • włókien,
  • części garderoby itp.

Ślady umożliwiające identyfikację osoby, która prowadziła jednoślad (daktyloskopijne, biologiczne, osmologiczne), należy zabezpieczać w pierwszej kolejności.
Trzeba zwrócić uwagę na to, aby przed dokonaniem jakichkolwiek zmian w pojeździe (zmiana pozycji, uruchomienie, demontaż itp.) w pierwszej kolejności utrwalić stan wyjściowy. Osoba dokonująca oględzin nie powinna pochopnie w sposób subiektywny dokonywać selekcji istniejącego, zastanego układu śladów i uszkodzeń na motocyklu. Jak najbardziej znajduje tu zastosowanie zasada obiektywizmu przy przeprowadzaniu czynności procesowej. Zaznaczyć trzeba również, że wyniki tych czynności i spostrzeżenia mają służyć także innym uczestnikom postępowania dowodowego, którzy obiektu badań w stanie pierwotnym na ogół nie będą już mogli sami zobaczyć. Dlatego opis śladów kryminalistycznych, uszkodzeń, zjawisk i faktów powinien być zredagowany czytelnie, precyzyjnie, z zastosowaniem nomenklatury techniczno-kryminalistycznej z jednoczesnym wsparciem (uzupełnieniem) fotografią kryminalistyczną, a niekiedy i szkicem.
Przegląd układów mających wpływ na bezpieczeństwo pojazdu i jego zachowanie na drodze w czasie ruchu oraz zasadność wypełniania poszczególnych rubryk protokołu oględzin pojazdu dotyczących stanu technicznego jednośladu zostaną omówione w dalszej części artykułu. [...]

podinsp. Krzysztof Zaranek
wykładowca Zakładu Szkoleń Specjalnych CSP


Pełna wersja artykułu w pliku PDF

Pliki do pobrania