Autor książki założył, że książka będzie miała kilka podstawowych celów. Pierwszym z nich jest uporządkowanie zagadnień dotyczących metodologicznych aspektów badania Policji, drugim – zaprezentowanie badań empirycznych dotyczących funkcjonowania Policji na Podkarpaciu, prowadzonych w latach 2000–2012, trzecim – wskazanie, że na gruncie różnych nauk Policja jest traktowana jako instytucja społeczna, grupa dyspozycyjna, organ państwa, czwartym – że możliwe jest utworzenie subdyscypliny naukowej, jaką jest socjologia Policji. Autor wskazuje także, że we współczesnej nauce pojawiają się zręby nowej dziedziny wiedzy zwanej „nauką o Policji”, chociaż na gruncie nauk społecznych zakłada się istnienie socjologii grup dyspozycyjnych, a w jej ramach socjologii Policji, a na gruncie prawa – subdyscypliny prawa administracyjnego, która nosi nazwę prawa policyjnego. Poza tym autor podkreśla, że na Policję należy patrzeć z trzech punktów widzenia, po pierwsze – jako instytucję społeczną, po drugie – jako organ państwa, a po trzecie – jako część społeczeństwa, co determinuje podejmowane działania naukowe w tym zakresie.
Książka składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy z nich zatytułowany „Policja w praktyce” prezentuje zagadnienia dotyczące funkcjonowania współczesnej Policji w kilku ujęciach, w tym Policję jako instytucję społeczną, Policję jako grupę dyspozycyjną, a także kwestie roli Policji w tworzeniu bezpieczeństwa lokalnego. W rozdziale tym omówiono także historię formowania się polskiej Policji od czasów rozbiorów do współczesności. W rozdziale drugim, zatytułowanym „Policja w perspektywie naukowej”, przedstawiono teoretyczne zagadnienia funkcjonowania Policji z perspektywy socjologicznej, nauki o Policji, prawa i nauk pomocniczych prawa, nauki o bezpieczeństwie. Rozdział ten zawiera także podstawowe zagadnienia dotyczące miejsca socjologii Policji w strukturze subdyscyplin socjologicznych, a także innych nauk zajmujących się Policją. Rozdział trzeci, zatytułowany „Metodologiczne aspekty badań empirycznych”, wprowadza czytelnika w podstawy badań własnych autora. W rozdziale czwartym, zatytułowanym „Policja jako instytucja społeczna w opiniach mieszkańców województwa podkarpackiego w latach 2000–2012”, zostały zaprezentowane wyniki badań autora, obejmujących postawy mieszkańców wobec Policji, ocenę pracy policjantów ruchu drogowego, a także analizę pracy dzielnicowych. Uzupełnieniem tego rozdziału są badania na temat pracy dzielnicowych z punktu widzenia samych dzielnicowych. Istotą tego rozdziału są wnioski z badań sformułowane w taki sposób, że autor wskazuje, jakie są wyniki badań na temat poszczególnych rodzajów służb Policji, a następnie jak modelowo powinna kształtować się ich praca. W rozdziale piątym, zatytułowanym „Socjologiczne aspekty funkcjonowania Policji – próba syntezy”, autor prezentuje naukowe perspektywy badań Policji, ujmując to zagadnienie z punktu widzenia socjologii, prawa i nauk o bezpieczeństwie. Zwieńczeniem tego rozdziału jest wskazanie na socjologiczne badania Policji, a przede wszystkim wyodrębnienie socjologii Policji jako nowej subdyscypliny naukowej, będącej zarówno częścią socjologii grup dyspozycyjnych, socjologii prawa, jak i nauki o Policji, ale przede wszystkim samodzielnej subdyscypliny socjologicznej.
Należy zaznaczyć, że z punktu widzenia naukowego bardzo cenne są rozdziały empiryczne. I nie tylko dlatego, że autor prowadził badania na dużych populacjach od roku 2000 do 2012, obejmujące zasięgiem kilka tysięcy respondentów z terenu województwa podkarpackiego, ale dlatego, że badania te są porównywane ze sobą. Widać zatem dynamikę odpowiedzi respondentów, a tym samym można dostrzec zmieniające się postawy badanych wobec Policji. Ważne są wnioski, jakie autor wysuwa pod adresem Policji jako całości, ale także w stosunku do jej poszczególnych formacji. Istotne są również badania dotyczące tego, jak sami policjanci oceniają swoją pracę, a do badań wyodrębniono jedną z grup policyjnych, jaką są dzielnicowi. Ta ważna, a mimo to niedoceniona formacja policyjna, ma dobre zdanie o swojej pracy, a także uważa, że jest potrzebna społeczeństwu i Policji.
Na zakończenie swej pracy autor zaznacza, że perspektywa badawcza Policji na gruncie socjologii powinna opierać się na permanentnych i ciągłych badaniach Policji oraz jej funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie, a ich istotą powinny być powtarzalność oraz możliwość porównywania w czasie i przestrzeni. Cykliczność badań pozwala na lepsze zrozumienie stosunku społeczeństwa do Policji, a także policjantów do własnej formacji. Poza tym wyniki uzyskane dzięki badaniom mogą zostać wykorzystane do modernizacji działań Policji, a także przyśpieszenia procesów zmian w Policji.
Na koniec można mieć nadzieję, że obok książki poświęconej Policji pojawią się inne autorskie opracowania, poświęcone socjologicznym aspektom funkcjonowania Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, Straży Miejskiej, Straży Więziennej, a także służb specjalnych. Na tego rodzaju pozycje istnieje zapotrzebowanie społeczne, zarówno ze strony świata nauki, jak i ze strony praktyki.
Zachęcam zatem wszystkich zainteresowanych, aby sięgnęli po tę książkę i zapoznali się z jej treścią, a także sami wyciągnęli wnioski.

Karol Bajda, Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytetu Rzeszowskiego

Artykułu w pliku PDF