Definicja bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo osobiste policjantów wiąże się z ciągłym zapobieganiem zagrożeniom wynikającym z wykonywaniem czynności i zadań służbowych w sposób praworządny i profesjonalny. Jest to zapewnienie bezpieczeństwa sobie i osobom objętym policyjnymi działaniami.
Bezpieczeństwo fizyczne – to wykonywanie czynności w sposób zapewniający nienaruszalność życia i zdrowia, a także nietykalność policjanta (uczestnika interwencji) oraz mienia służbowego (wyposażenia) i osobistego policjanta (uczestnika interwencji). Na bezpieczeństwo fizyczne policjanta ma wpływ wiele czynników: wyposażenie służbowe (broń palna, środki przymusu bezpośredniego, łączność, środki transportu, kamizelki kuloodporne), umiejętność współdziałania, taktyki i technik interwencji, szkolenie i doskonalenie zawodowe oraz procedury działania w sytuacjach interwencyjnych.
W trakcie szkolenia zawodowego podstawowego policjanci uczą się sprawnego używania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej[2]. Odbywają szkolenie w zakresie bezpieczeństwa osobistego, nabywają umiejętności dotyczące współdziałania w patrolu dwuosobowym, taktycznego poruszania się z bronią palną indywidualnie i w zespole, wejść do pomieszczeń, bezpiecznego podejścia do budynku, zatrzymania osób w różnych miejscach i sytuacjach, zatrzymania pojazdów w ruchu i zatrzymania osoby oraz sprawnego i bezpiecznego wyciągnięcia osoby stawiającej czynny lub bierny opór, znajdującej się w pojeździe[3].
Bezpieczeństwo osobiste policjanta w trakcie przeprowadzania interwencji
Bezpieczeństwo podczas legitymowania
Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji policjanci, wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości[4].
Legitymowanie występuje w większości podejmowanych czynności przez Policję. Ustawodawca zobligował organ Policji do ustalenia danych osobowych osób biorących udział
w przeprowadzanej interwencji, np. w miejscu publicznym, podczas interwencji domowych.
Czynność legitymowania jest podstawowym uprawnieniem, jakie posiadają funkcjonariusze Policji. W trakcie jej przeprowadzania policjanci są zobowiązani do podjęcia prawidłowej taktyki uzależnionej między innymi od miejsca przeprowadzania interwencji, liczby osób, ich zachowania oraz pory dnia. Wybranie prawidłowej taktyki legitymowania ma duży wpływ na bezpieczne i sprawne przeprowadzenie podjętych czynności. Bardzo ważną rzeczą w czasie legitymowania jest stosowanie się do wszystkich zasad bezpieczeństwa. Podstawowe z nich to wzajemna i aktywna asekuracja oraz zachowanie bezpiecznej odległości. Każdy z policjantów musi być gotowy do natychmiastowej reakcji na próbę jakiegokolwiek ataku. W celu zminimalizowania zagrożenia zamachu należy ustawić się w takiej odległości od osoby legitymowanej, aby uniemożliwić jego skuteczność. Odległość bezpieczna jest uwarunkowana miejscem przeprowadzania interwencji, dlatego też trudno ją dokładnie określić. Można przyjąć, że interweniujący policjanci powinni zachować odległość ok. dwóch wyciągniętych ramion od osoby np. legitymowanej[5].
Podczas czynności legitymowania ważnym aspektem jest podział ról w patrolu. W patrolu wyróżniamy policjanta przeprowadzającego czynności i policjanta asekurującego. Przed podjęciem interwencji należy ustalić, który z policjantów będzie ją przeprowadzał – legitymował – i który będzie asekurował. Na etapie przygotowania należy pamiętać o swoich predyspozycjach, umiejętnościach i wyposażeniu.
W trakcie podjęcia legitymowania policjanci zajmują odpowiednią pozycję: wspólnie z partnerem oraz osobą ustawiają się w taki sposób, aby powstał między nimi trójkąt (fot. nr 1), zwany „trójkątem bezpieczeństwa”.
Termin „trójkąt bezpieczeństwa” oznacza prawidłowe ustawienie policjantów i osoby lub osób objętych czynnościami, zależnie od miejsca, wykorzystania naturalnych przesłon, takich jak pobliskie drzewa, mury i inne przeszkody techniczne minimalizujące ryzyko ucieczki.
W trakcie wykonywania czynności służbowych policjanci stosują podstawowe środki bezpieczeństwa, w tym stałą obserwację osoby, wobec której podjęto interwencję, osób postronnych i otoczenia, zachowują także pełną gotowość do odparcia ewentualnego ataku ze strony osoby lub osób postronnych. Należy pamiętać, aby między policjantami a osobą legitymowaną stale występował trójkąt bezpieczeństwa. Policjanci powinni być aktywni i gotowi do przeciwdziałania atakowi, gdyby taki nastąpił.
Policjant przeprowadzający (realizujący) wykonuje czynności wobec osób objętych zdarzeniem, wykazuje gotowość współdziałania z policjantem asekurującym w zakresie zapobieżenia ucieczce lub zamachowi ze strony tych osób, przeprowadza czynności związane z wylegitymowaniem osoby oraz zachowuje wzmożoną podzielność uwagi. Policjant realizujący, który spisuje dane osobowe, jest pozbawiony możliwości natychmiastowego działania i ma zawężone pole obserwacji, ponieważ ma zajęte ręce – wpisuje dane do notatnika służbowego. Dlatego tak ważna jest rola policjanta asekurującego.
Policjant asekurujący przyjmuje odpowiednią postawę (stabilną postawę), wykazuje wzmożoną czujność, gotowość do przeciwdziałania ewentualnym bezpośrednim i gwałtownym zamachom, próbom ucieczki, czynnego lub biernego oporu czy innych utrudnień ze strony osób objętych czynnościami. Powinien ciągle obserwować zachowanie legitymowanego i być gotowy w każdej chwili do działania6.
W trakcie podjęcia czynności służbowych – legitymowania policjanci wykorzystali ścianę budynku, ustawiając osobę blisko i tyłem do ściany, tym samym ograniczając możliwość ewentualnej ucieczki. Stosując się do zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania czynności służbowych, funkcjonariusze zaczęli od prawidłowego ustawienia w trójkąt bezpieczeństwa względem osoby legitymowanej. W tym ustawieniu ważne jest zachowanie bezpiecznej odległości pomiędzy policjantami a osobą – zasada dwóch wyciągniętych ramion. Policjant realizujący czynność skupia uwagę na sobie, a policjant asekurujący ustawia się w taki sposób, aby widzieć zarówno część pleców, jak i przód osoby.
Moment przekazania dokumentu tożsamości jest sytuacją dość niebezpieczną. Ważne jest tu utrzymanie bezpiecznego dystansu pomiędzy policjantami a osobą legitymowaną (fot. nr 2). Moment ten wymaga wzmożonej czujności zarówno policjanta realizującego, jak i asekurującego w celu natychmiastowej reakcji na potencjalne zagrożenie ze strony osoby i odparcia ewentualnego ataku.
[...]
st. asp. Dominik Władysiak
Młodszy wykładowca Zakładu Interwencji Policyjnych CSP
st. sierż. Damian Kołaczek
Instruktor Zakładu Interwencji Policyjnych CSP
Pełna wersja artykułu Bezpieczeństwo osobiste policjanta podczas interwencji w pliku PDF
