Zawód policjanta jest zaliczany do grup profesji podwyższonego ryzyka. Policjanci w ramach swoich obowiązków służbowych są narażeni na agresję zarówno słowną, jak i fizyczną. W toku codziennej służby wielokrotnie są zobowiązani do użycia środków przymusu bezpośredniego, jak również muszą być przygotowani do odparcia fizycznego ataku. Szkolenie zawodowe podstawowe przygotowuje policjanta do wykonywania zadań służbowych na poziomie podstawowym, na stanowisku policjanta w służbie prewencyjnej w komórkach organizacyjnych patrolowo-interwencyjnych i oddziałów prewencji Policji[1]. W trakcie szkolenia policjanci są zapoznawani m.in. z taktyką i technikami interwencji. Po odbyciu szkolenia mogą uczestniczyć w doskonaleniu zawodowym organizowanym lokalnie oraz ewentualnie w kursach specjalistycznych. We współczesnych realiach wiele firm i instytucji sektora prywatnego oferuje specjalistyczne szkolenia w obszarach będących w zainteresowaniu służb mundurowych. W zależności od branży, szkolenia te mogą dotyczyć m.in. komunikacji społecznej, nauki i doskonalenia językowego, techniki jazdy pojazdami, cyberprzestępczości, ochrony informacji niejawnych, szkolenia strzeleckiego oraz taktyki i technik interwencji.

Policjanci w swoim czasie wolnym od służby realizują pasje, które kształtują wiele utylitarnych i przydatnych w służbie umiejętności. Kadra instruktorska poszukuje nowoczesnych rozwiązań szkoleniowych, policjanci z jednostek terenowych doskonalą swoją sprawność i umiejętności. Szczególnie przydatną dziedziną są sporty i sztuki walki. Promowanie tego typu aktywności może znacząco przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa osobistego policjantów, skuteczności działań interwencyjnych, ale także ich zdrowia i odporności na stres. W branży tej można przyjąć umowny podział na sztuki walki, sporty walki i systemy walki. Jest wiele szkół walki wręcz np.: judo, karate, jiu-jitsu, boks, taekwondo, zapasy, krav maga, kick boxing – dokonując wyboru, należy uświadomić sobie, czy celem treningów jest rywalizacja sportowa, poznanie kultury dalekiego wschodu czy nauka skutecznej walki dostosowanej do zagrożeń współczesnej „ulicy”. Istotne jest również to, ile czasu można poświęcić na treningi. Uprawianie dowolnej ze sztuk czy sportów walki jest zdecydowanie lepsze od braku jakiejkolwiek aktywności. Jednak na szczególne wyróżnienie zasługują współczesne systemy walki wręcz opracowane w odpowiedzi na aktualne zagrożenia, normy prawne oraz wyposażenie i sprawność fizyczną adeptów (z ang. Reality Based Self Defense – RBSD). Pośród systemów walki wręcz wykorzystujących trening na podstawie realnych scenariuszy można wskazać m.in. SPEAR Toniego Bauera, ESDS (Explosive Self Defence System), wybrane szkoły krav magi oraz europejski system defendo.

Znak graficzny defendo to trójkąt symbolizujący trzy najistotniejsze obszary, które powinny być równomiernie rozwijane w trakcie szkolenia: umiejętności techniczne, sprawność fizyczna i walory psychiczne. System defendo to nowoczesny, oparty na wynikach badań naukowych system samoobrony, opracowany przez obecnego szefa międzynarodowej organizacji Defendo Alliance Jyrki Saario. Techniki walki wręcz są podobne do wielu sportów i sztuk walki. Jednak to, co odróżnia defendo, to nowoczesność
i wybór optymalnych technik walki i metod treningowych. Defendo to minimalna ilość technik, które tworzą spójny system. Trening defendo może być doskonałym uzupełnieniem ćwiczonej sztuki lub sportu walki – zapewni swoiste połączenie nabytych już umiejętności z taktyką walki przystosowaną do odpowiedzi na chuligańskie ataki. W ramach Defendo Alliance powołano specjalistyczne międzynarodowe zespoły: International Division of Defendo Instructors (I.D.D.I.) oraz Research and International Developement (R.A.I.D.).

Defendo oferuje unikalny program szkoleniowy, w którym każdy z sześciu poziomów koncentruje się na innym aspekcie samoobrony. Na poszczególnych etapach adepci nabywają stopniowo nowe umiejętności walki obronnej.

Eksperci z organizacji Defendo Alliance opracowali specjalne programy przeznaczone głównie dla pracowników służb mundurowych (Defendo Blue i Defendo Green) oraz pracowników służby zdrowia (Defendo White).

Defendo Blue

– program ten zawiera sposoby odpierania najczęściej występujących ataków w trakcie działań interwencyjnych, techniki obezwładniania i kontrolowania agresywnych osób, posługiwania się kajdankami, gazem obezwładniającym, pałką teleskopową oraz techniki strzeleckie w trakcie walki w kontakcie bezpośrednim. Proponowane rozwiązania taktyczne dotyczą działania służb ochrony podczas zabezpieczenia chronionych obiektów, interwencji w różnych miejscach przez służby policyjne, działań
w warunkach ograniczonej wido-czności. Istotnym elementem programu jest umiejętność udzielania pomocy przedlekarskiej w różnych sytuacjach podczas podejmowanych interwencji.

Defendo Green

– program ten zawiera techniki walki w kontakcie bezpośrednim dla wojska z użyciem technik walki wręcz, użycie karabinka, pistoletu oraz noża w walce. Bazuje na podstawowych technikach DEFENDO. Techniki walki mają charakter ofensywny i defensywny. Istotnym elementem programu jest umiejętność zapobiegania rozbrojeniu żołnierza. Ponadto w trakcie zajęć wprowadzane są elementy treningu fizycznego indywidualnego oraz zespołowego w pełnym oporządzeniu[2].

NAUKOWE PODEJŚCIE DO SAMOOBRONY
NA PODSTAWIE PROGRAMU DEFENDO

Czas odpowiedzi na atak

Czas odpowiedzi na atak jest uzależniony od wielu czynników – z punktu widzenia instruktorskiego należy tutaj głownie myśleć o czasie odpowiedzi motorycznej na zagrożenie. Budując właściwy aparat pojęciowy, po pierwsze należy uwzględnić czas reakcji, czas reakcji prostej, czas reakcji z wyborem i czas ruchu. Czas reakcji jest to odstęp czasu, jaki upływa od nagłego pojawienia się bodźca do początku odpowiedzi danej osoby[3]. Czas reakcji prostej jest to odstęp czasu, jaki upływa od pojawienia się jedynego możliwego bodźca do początku jedynej związanej z nim odpowiedzi. Czas reakcji z wyborem jest to dostęp czasu, jaki upływa od pojawienia się jednego z kilku możliwych bodźców do początku jednej z kilku możliwych odpowiedzi. Czas ruchu jest to odstęp czasu między początkiem a końcem ruchu. Mając na uwadze znaczne opóźnienia wynikające z przetwarzania informacji, w defendo minimalizuje się liczbę wyborów, których muszą dokonywać osoby zaatakowane[4].

Czas reakcji jest zróżnicowany w zależności od tego, czy mamy do czynienia z bodźcem akustycznym, wzrokowym czy czuciowym (dotykowym). Najlepsze wartości czasów reakcji odnotowano na bodźce czuciowe, następnie na bodźce akustyczne i bodźce wzrokowe. Dla przykładu przeciętni sprinterzy mają czas reakcji na poziomie 0,180. Najbliżej doskonałości był w roku 1999 Bruny Surin, którego czas reakcji wyniósł 0,101. Biorąc pod uwagę czas reakcji z wyborem, konieczny czas odpowiedzi motorycznej może wynieść około 0,5–1 sek. W bliskim dystansie czas zadania ciosu w głowę może się zawrzeć w granicach 0,3–0,5 sek. Dlatego tak istotne jest ograniczenie liczby możliwych rozwiązań działań obronnych oraz trening zakładający realne możliwości naszego organizmu. Mając na uwadze powyższe oraz fakt, że te same procesy zachodzą u napastnika, należy pamiętać, że akcja zawsze jest lepsza i szybsza od reakcji. W sytuacji, kiedy konfrontacja jest nieunikniona, zacznij pierwszy, niech napastnik martwi się o swój czas reakcji.

Przekładając powyższą zasadę na praktykę policyjną na poziomie prewencyjnym, należy podkreślić znaczenie właściwego ustawienia się policjantów (dystans, postawa, wzajemna asekuracja) – które stwarza szansę na odparcie ataku. Z kolei podczas realizacji zadań związanych z zatrzymaniami agresywnych i niebezpiecznych przestępców właściwe planowanie pozwoli na zaskoczenie i skuteczne obezwładnienie przestępcy – które odbiera mu szansę na opór podczas zatrzymania.

Prawo Hicka

W roku 1952 William E. Hick odkrył, że zależność między czasem reakcji z wyborem a logarytmem liczby par bodziec – odpowiedź jest liniowa. Zależność ta jest powszechnie znana jako prawo Hicka. Jeśli liczba wyborów wzrasta od 1, następuje szybki przyrost wartości czasu reakcji prostej. Czas reakcji z wyborem jest liniowo powiązany z ilością informacji, która musi zostać przetworzona w etapie podejmowania decyzji, czyli gdy wykonawca postanawia, co mianowicie należy wykonać. W przypadku już drugiej możliwości odpowiedzi czas reakcji zwiększa się o 58%. Ten wydłużony czas jest niezbędny do przetworzenia informacji odebranej w wyniku rozpoznania bodźca do chwili rozpoczęcia odpowiedzi[5].

W związku z powyższym skuteczniejsze wydaje się doskonałe opanowanie ograniczonej liczby technik walki obronnej i interwencji, w porównaniu ze słabą umiejętnością wielu różnych rozwiązań. W tym przypadku zdecydowanie „więcej” nie oznacza „lepiej” dla bezpieczeństwa interweniującego policjanta.

[...]

podinsp. Tomasz Maczuga
Zastępca Kierownika Zakładu Interwencji Policyjnych Centrum Szkolenia Policji
instruktor Defendo i Defendo Blue

Pełna wersja artykułu DEFENDO w pliku PDF