kom. Irmina Adamska, zastępca dyrektora BMWP KGP
podinsp. Kornela Oblińska, radca BMWP KGP
Dorota Kowalska-Goś, zastępca naczelnika Wydziału Ogólnego BMWP KGP
Analizując kolejną reorganizację Komendy Głównej Policji, związaną z wejściem w życie Zarządzenia Komendanta Głównego Policji nr 372 z dnia 14 kwietnia 2008 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji, nie sposób nie odnieść wrażenia, iż historia rzeczywiście kołem się toczy. Jak doskonale pamiętamy, istniało już Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji, Biuro Ruchu Drogowego, Biuro Prewencji itp. – następnie dobre rozwiązania były zamieniane na „twory i rozwiązania organizacyjne”, co w rezultacie spowodowało, iż przedmiotowa reorganizacja z kwietnia br. stała się nieodzowna. W niniejszym artykule duży nacisk położono na kwestię współpracy międzynarodowej, która w dzisiejszych czasach odgrywa – i z pewnością będzie odgrywać – ogromną rolę. Wszyscy doskonale zdajemy sobie sprawę, iż przestępcy są bardzo skuteczni mimo granic i obwarowań prawnokarnych. Nie usprawniając współpracy z policjami innych krajów, a szczególnie wzajemnej wymiany informacji, z góry skazujemy się na porażkę. Powstanie BMWP KGP w pierwszej kolejności miało na celu usprawnienie wymiany informacji oraz scalenie zadań strategicznych i wykonawczych w jednym biurze, a ponadto efektywne wykorzystanie współpracy międzynarodowej w codziennej pracy Policji, a w konsekwencji przygotowanie stosownych procedur współpracy pomiędzy komórkami KGP, jednostkami Policji i podmiotami pozapolicyjnymi.
W tym celu wnikliwie przeanalizowano – pod kątem funkcjonalności nowopowstającego biura – zadania wykonywane przez dwa biura dotychczas stricte odpowiedzialne za współpracę międzynarodową, tj. Biuro Wywiadu Kryminalnego Komendy Głównej Policji oraz Gabinet Komendanta Głównego Policji. Na uwagę zasługuje fakt, iż Biuro Wywiadu Kryminalnego KGP odpowiedzialne było za wymianę informacji kryminalnych kanałami Interpolu, Europolu, SIS (System Informacyjny Schengen) oraz za pośrednictwem oficerów łącznikowych, koordynowanie poszukiwań międzynarodowych, organizowanie i koordynowanie działań Policji w ramach Europolu i Interpolu, realizowanie zadań wynikających z wdrażania w Policji dorobku prawnego Schengen, a także ich koordynację oraz wdrażanie Decyzji 960.
Drugie z wymienionych biur – Gabinet KGP odpowiadał z kolei za koordynację pozaoperacyjnej współpracy bilateralnej i multilateralnej, konsultowanie rozwiązań z zakresu międzynarodowej współpracy policyjnej, obsługę oficerów łącznikowych polskiej Policji oraz ich ocenę, koordynację
zagranicznych misji policyjnych, realizację zadań związanych ze współpracą policyjną w ramach Unii Europejskiej, wyszukiwanie i pozyskiwanie środków na projekty szkoleniowe z funduszy UE oraz obsługę merytoryczną i logistyczną zagranicznych kontaktów Komendanta Głównego Policji.
W celu przygotowania rzetelnej reorganizacji oraz wyeliminowanie ewentualnych, przypadkowych rozwiązań, zespół przedstawicieli Komendy Głównej Policji, powołany decyzją Komendanta Głównego Policji, przygotował w konsultacji z biurami KGP oraz z uwzględnieniem wcześniej zgłaszanych uwag przez jednostki terenowe, analizę funkcji, zadań i procedur dotyczącą międzynarodowej wymiany informacji. Tak jak i w wielu innych przypadkach analiza problemu opierała się na studiowaniu głównych przyczyn problemu, sięganiu do fachowej literatury i periodyków, a wreszcie na korzystaniu z pomocy osób, które spotkały się już z podobną sytuacją.
W tym celu m.in. szczegółowo i rzetelnie określono stopień konieczności udziału przedstawicieli polskiej Policji w różnego rodzaju grupach roboczych oraz ciałach opiniodawczych i zadaniowych. Ponadto duży nacisk położono na skupienie komórek strategicznych i wykonawczych w jednym miejscu, w tym ze szczególnym uwzględnieniem konieczności stworzenia funkcjonalnych komórek odpowiedzialnych za poszukiwania międzynarodowe oraz wymianę informacji, co stało się szczególnie ważne z chwilą przystąpienia Polski do strefy Schengen.
Jako kolejne istotne zadanie wskazano koordynację uczestnictwa polskiej Policji w różnego rodzaju inicjatywach międzynarodowych, przynoszących wymierne efekty, zarówno prewencyjne, jak i wykrywcze. Dużą uwagę zwrócono na konieczność przygotowania procedur współpracy z podmiotami wewnętrznymi i zewnętrznymi, stworzenie bazy danych zwierającej różnego rodzaju materiały i analizy sprawozdań z przedsięwzięć o charakterze międzynarodowym, a także optymalne wykorzystanie posiadanych zasobów kadrowych. W wyniku przedmiotowej reorganizacji w zakresie współpracy międzynarodowej zakładano: ujednolicenie struktur koordynujących międzynarodową współpracę Policji w celu spowodowania rozpoznawalności nowej komórki dla podmiotów krajowych oraz zagranicznych, zgromadzenie w jednej komórce wszystkich kanałów wymiany informacji oraz podmiotów realizujących różnego rodzaju inicjatywy i zadania bezpośrednio związane z tymi kanałami, optymalizację procesów międzynarodowej wymiany informacji poprzez uniknięcie czasochłonnych sporów kompetencyjnych, wyeliminowanie dublowania się zleceń, zapewnienie spójności wprowadzanych danych oraz efektywne uczestnictwo w pracach różnego rodzaju gremiów na forach międzynarodowych oraz prezentowanie spójnych stanowisk na forum Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem przygotowania prezydencji RP w UE w zakresie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych w 2011 roku.
Ponadto, w celu zapewnienia właściwej realizacji przedsięwzięć o charakterze międzynarodowym przez poszczególne biura Komendy Głównej Policji nieodzowne stało się wyodrębnienie w nich osób (lub komórek, w zależności od potrzeb) odpowiedzialnych za realizację i koordynację zadań o charakterze międzynarodowym. Wskazano, iż niewątpliwie współpraca międzynarodowa na szczeblu KWP/KSP powinna być realizowana w oparciu o istniejącą obecnie sieć wojewódzkich oficerów kontaktowych, po uprzednim uszczegółowieniu procedur wymiany informacji pomiędzy WOK, BMWP KGP oraz oficerami łącznikowymi, a także zasad korzystania z baz danych międzynarodowych organizacji policyjnych, tak aby osiągnąć najważniejszy w przedstawionym procesie cel, jakim jest zorganizowanie prawidłowego przepływu informacji. Na uwagę zasługuje fakt, iż jeżeli ten warunek w toku prowadzonych zmian nie zostaje spełniony, bardzo często wśród osób bezpośrednio zainteresowanych wprowadzanymi zmianami wzrasta poczucie niepewności i tym samym niechęci do wdrażanego projektu.
Do priorytetowych zadań, nieodzownych do realizacji w 2008 r., zaliczono m.in.:
– ujednolicenie zasad oddelegowania oficerów łącznikowych do pracy w placówkach zagranicznych RP, w tym uregulowanie niejasnego statusu etatowego oficerów łącznikowych Policji;
– utworzenie stanowiska oficera łącznikowego polskiej Policji przy Ambasadzie RP w Londynie (zrealizowano) i Dublinie. Trwają czynności zmierzające do wyłonienia kandydata na stanowisko oficera łącznikowego Policji w Irlandii;
– określenie sytuacji prawnej osób pełniących funkcję ekspertów w ramach projektów twinningowych, którzy – występując w charakterze ekspertów unijnych – reprezentują polską Policję na arenie międzynarodowej;
– koordynację projektów polskiej pomocy zagranicznej skierowanej do krajów trzecich, w szczególności do Ukrainy, Gruzji i Mołdawii, w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej finansowanej z rezerwy budżetu państwa na rok 2008 (Ministerstwa Spraw Zagranicznych);
– opracowanie projektu Decyzji Komendanta Głównego Policji w sprawie zadań jednostek organizacyjnych Policji związanych z niektórymi przedsięwzięciami w ramach policyjnej współpracy międzynarodowej, m.in. w kwestii wyjazdów zagranicznych oraz organizacji wizyt delegacji zagranicznych. Obecnie obowiązujące w tym zakresie przepisy (zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 144 z dnia 14 lutego 2008 r.) opatrzone są licznymi niedomówieniami merytorycznymi i stanowią jedynie fasadową regulację, która w praktyce nie rozwiązuje obecnie istniejących problemów i luk prawnych;
– sfinalizowanie tworzenia dwustronnych, wspólnych punktów kontaktowych placówek z mieszaną obsadą na sąsiednich granicach, w związku z koniecznością wypełnienia zobowiązań, wynikających z wdrażania dorobku prawnego Schengen.
Bez wątpienia, aby międzynarodowa współpraca policyjna, w tym wymiana informacji policyjnych, była w pełni efektywna nieodzowne było wprowadzenie zmian o charakterze prawnym, proceduralnym i organizacyjno-technicznym. Istotne jest, iż starano się, aby cała procedura zmian realizowana była zgodnie z ideą zarządzania jakością, jako spójnego procesu planowania, organizowania, motywowania podległych pracowników oraz kontrolowania pracy organizacji i jej uczestników dla osiągnięcia zakładanych, przedstawionych wyżej, celów.
Bibligrafia:
Gołębiowski T., Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Difin, Warszawa 2001.
Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
Kostera M., Podstawy organizacji i zarządzania, Warszawa 1998.
Łańcucki J., Podstawy kompleksowego zarządzania jakością TQM, Poznań 2001.
Ścibiorek Z., Zmiany w organizacji – moda czy konieczność?, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji.
Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej.
Zarządzenie nr 372 Komendanta Głównego Policji z dnia 14 kwietnia 2008 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji.