Menu szybkiego dostępu

Strona główna serwisu Kwartalnik Policyjny

SZKOLENIA W POLICJI PO NOWEMU

Nareszcie jest – 19 czerwca br. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji podpisał nowe rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków odbywania szkoleń zawodowych oraz doskonalenia zawodowego w Policji. Z wejściem w życie tego rozporządzenia, tj. z dniem 31 lipca br., moc obowiązującą straciło Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 maja 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania szkoleń zawodowych w Policji oraz Decyzja nr 313 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 grudnia 2003 r. w sprawie doskonalenia zawodowego policjantów.

 

kom. Beata Martyniak-Mróz
naczelnik Wydziału Organizacji Szkolenia CSP

Nowe rozporządzenie, tak jak poprzednie, określa rodzaje szkoleń zawodowych oraz doskonalenia zawodowego, formy, warunki i tryb ich odbywania, a także organizację i sposób prowadzenia szkoleń oraz nadzór nad ich realizacją.
Obecnie jedynym obowiązkowym szkoleniem w Policji jest szkolenie zawodowe podstawowe. Okrojona została też lista określająca, w jakim systemie szkolenie może być realizowane. Pozostał najbardziej efektywny tzw. system stacjonarny.
Powrócił natomiast system samokształcenia kierowanego, w którym – w szczególnie uzasadnionych przypadkach – można odbywać szkolenie za zgodą Komendanta Głównego Policji. Bez zmian pozostają kwestie związane z kierowaniem policjanta na szkolenie. Tak jak do tej pory, policjanta na szkolenie kieruje jego przełożony za pośrednictwem komórki organizacyjnej właściwej w sprawach szkolenia KWP, KGP lub szkoły policyjnej.
Szkolenie zawodowe podstawowe prowadzi się według jednolitego programu szkolenia, przygotowującego policjantów do wykonywania zadań służbowych na stanowiskach, na których są wymagane kwalifikacje zawodowe podstawowe. Obowiązuje ono wszystkich nowo przyjętych policjantów bez względu na wykształcenie. Nowe rozporządzenie nie wskazuje czasu trwania tego szkolenia ani podziału na etapy tak jak było do tej pory.
Dla policjantów w służbie kandydackiej prowadzi się szkolenie podstawowe w zakresie przygotowującym do wykonywania czynności administracyjno-porządkowych. Dla policjantów, którzy odbyli służbę kandydacką, prowadzi się szkolenie zawodowe podstawowe w zakresie uzupełniającym różnice programowe między odbytym przez nich szkoleniem w OPP a szkoleniem zawodowym podstawowym (dla nowo przyjętych policjantów). Wprowadzono dodatkowy zapis informujący, że policjanta po służbie kandydackiej kieruje się na to szkolenie nie później niż w terminie 4 miesięcy od dnia przyjęcia go do służby. Bez zmian pozostaje uregulowanie mówiące, że jeżeli przerwa między zakończeniem służby kandydackiej a przyjęciem do służby wynosi więcej niż rok, policjant musi odbyć całe szkolenie zawodowe podstawowe.
Nie ma już podwyższających kwalifikacje, obowiązkowych szkoleń specjalistycznych, choć sama nazwa (chyba jednak myląca) pozostała i określa szkolenia w ramach doskonalenia zawodowego realizowanego centralnie.

Są też zmiany w szkoleniu dla absolwentów szkół wyższych. Przestało być ono dwustopniowe. Szkolenie zawodowe dla absolwentów szkół wyższych prowadzi się dla policjantów w służbie stałej według jednolitego programu szkolenia przygotowującego policjantów do wykonywania zadań służbowych na stanowiskach, na których są wymagane kwalifikacje zawodowe wyższe. Zgodnie z przepisami na szkolenie dla absolwentów szkół wyższych można skierować policjanta, który spełnia łącznie następujące warunki:

  • posiada wykształcenie wyższe z tytułem zawodowym magistra lub innym równorzędnym;
  • złożył pisemny raport w tej sprawie;
  • ma zapewnione, bezpośrednio po zakończeniu szkolenia, stanowisko służbowe, na którym są wymagane kwalifikacje zawodowe wyższe, lub pełni służbę na stanowisku służbowym, dla którego określono policyjny stopień etatowy w korpusie oficerów Policji;
  • najpóźniej w dniu ukończenia szkolenia spełni wymóg w zakresie stażu służby, od którego uzależnione jest mianowanie lub powołanie na stanowisko służbowe.

W poprzednim uregulowaniu istniał zapis mówiący, że na szkolenie dla absolwentów szkół wyższych kieruje się policjanta pod warunkiem, że jest on przewidziany do mianowania lub powołania na stanowisko, na którym są wymagane kwalifikacje z zakresu zarządzania komórkami organizacyjnymi lub jednostkami Policji. W praktyce więc policjant, który nie pełnił stanowiska kierowniczego, miał niewielkie szanse, aby zostać oficerem. Obecnie obowiązujące wymogi formalne spełnia znacznie większa grupa policjantów, więc droga „po gwiazdki” jest może trochę łatwiejsza, ale za to znacznie dłuższa.
Nowością jest szczegółowy opis postępowania kwalifikacyjnego na szkolenie oficerskie. Składa się ono z testu wiedzy złożonego z 60 pytań (w szczególności z zakresu szkolenia podstawowego), ocenianych w skali od 0 do 1 punktu za każdą odpowiedź i trwa 70 minut. Warunkiem zaliczenia postępowania kwalifikacyjnego jest uzyskanie co najmniej 42 punktów (próg zdawalności 60%).
Na wszystkich szkoleniach utrzymano sześciostopniową skalę ocen. Jeżeli jednak wynika to z programu szkolenia lub wymaga tego charakter przekazywanej wiedzy lub kształconych umiejętności, to do oceny stopnia przyswojenia wiedzy lub opanowania umiejętności można zastosować dwustopniową skalę ocen z wpisem uogólnionym „zaliczono” albo „nie zaliczono”.

Zmieniły się terminy dokonywania zaliczeń i egzaminów:

Zaliczenia okresowe – w trakcie szkolenia
Zaliczenie poprawkowe dokonywane jest w terminie od 2 do 7 dni od daty pierwszego zaliczenia, przy czym na wniosek słuchacza można wyznaczyć termin krótszy niż 2 dni. Do tej pory zaliczenia poprawkowego należało dokonać w terminie 7 dni od daty pierwszego zaliczenia.
Słuchacz, który otrzymał ocenę negatywną z zaliczenia poprawkowego, może w tym samym lub w następnym dniu złożyć raport o dopuszczenie do zaliczenia komisyjnego. Przeprowadza się go w terminie do 7 dni od daty pozytywnego rozpatrzenia raportu słuchacza.
W czasie obowiązywania poprzedniego rozporządzenia słuchacz w analogicznej sytuacji składał raport o wyrażenie zgody na kontynuowanie szkolenia, ale rozporządzenie nie określało, w jakim terminie ma to zrobić. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia raportu słuchacz był obowiązany uzyskać zaliczenie komisyjne w terminie 7 dni od wydania zezwolenia na kontynuowanie szkolenia. Obecne uregulowania są więc bardziej precyzyjne – i tak chyba powinno być. W tak delikatnej materii jak „komisy” precyzja jest jak najbardziej wskazana.

Egzaminy okresowe – w trakcie szkolenia
W zakresie zaliczeń wprowadzone zmiany są niewielkie, ale w odniesieniu do egzaminów są już zasadnicze. Do tej pory egzamin poprawkowy przeprowadzany był dopiero po upływie 10 dni od daty pierwszego egzaminu. Biorąc pod uwagę, że zaliczenia na kursie odbywają się do ostatniego dnia, takie uregulowanie odbierało słuchaczowi, który w terminie 1-10 dni przed egzaminem końcowym otrzymał ocenę niedostateczną z egzaminu, możliwość przystąpienia do egzaminu końcowego w pierwszym terminie.
Zgodnie z obecnymi uregulowaniami egzamin poprawkowy przeprowadza się w terminie od 2 do 7 dni. I to jest najbardziej korzystna zmiana dla słuchaczy. Zwiększa znacznie ich szanse na podejście do egzaminu końcowego w pierwszym terminie.
Nie zmieniły się warunki formalne, jakie trzeba spełnić, aby zdawać egzamin komisyjny w trakcie szkolenia. Tak jak do tej pory słuchacz, który nie zdał egzaminu poprawkowego, może w tym samym lub następnym dniu złożyć raport o dopuszczenie do egzaminu komisyjnego, który przeprowadza się w terminie do 7 dni od daty pozytywnego rozpatrzenia raportu.

Egzaminy końcowe
Na szkoleniach rozpoczętych przed 31 lipca 2007 r. o terminie egzaminu końcowego poprawkowego decydował kierownik jednostki szkoleniowej. Obecnie obowiązuje szczegółowe uregulowanie w tym zakresie mówiące, że egzamin końcowy poprawkowy przeprowadza się w terminie od 14 do 30 dni od daty egzaminu końcowego. Jeżeli słuchacz otrzymał ocenę niedostateczną z tego egzaminu, to w terminie do 7 dni, za pośrednictwem przełożonego, może złożyć raport o dopuszczenie do egzaminu końcowego komisyjnego. Egzamin końcowy komisyjny przeprowadza się w terminie nie krótszym niż 7 dni od daty pozytywnego rozpatrzenia raportu.
Nowym rozwiązanie jest wprowadzenie egzaminu końcowego komisyjnego, polegającego na przeprowadzeniu przez komisję egzaminacyjną rozmowy, w trakcie której dokonuje się sprawdzenia wiedzy i umiejętności nabytych w trakcie szkolenia.
Nową zasadą jest stosowanie do wszystkich zaliczeń i egzaminów – zarówno poprawkowych, jak i komisyjnych – pełnej skali ocen. Do tej pory słuchacz szkolenia zawodowego, który nie zdał egzaminu w pierwszym terminie, mógł liczyć jedynie na uogólniony wpis – zaliczono oraz na ocenę nie wyższą niż dopuszczająca.
Kolejnym istotnym zagadnieniem jest katalog przypadków, w których słuchacza można usunąć ze szkolenia. W porównaniu z poprzednim uregulowaniem zmieniono przesłankę „popełnił przewinienie dyscyplinarne” na „popełnił czyn o znamionach wykroczenia albo przewinienia dyscyplinarnego, jeżeli popełnienie czynu jest oczywiste i uniemożliwia jego udział w szkoleniu”. Taka regulacja znacznie ułatwi kierownikom jednostek szkoleniowych pozbycie się słuchaczy, którzy ze względów oczywistych nie powinni ukończyć rozpoczętego szkolenia, bez konieczności zakończenia prowadzonego wobec nich postępowania dyscyplinarnego. Regulacja ta pozwala kierownikowi jednostki szkoleniowej na rozpatrywanie każdej takiej sytuacji indywidualnie oraz pozwala uwzględniać okoliczności towarzyszące popełnieniu czynu, a co za tym idzie – także nasilenie się konkretnych negatywnych zjawisk w szkole i ich wpływ na postawy pozostałych, odbywających szkolenia słuchaczy.
Nie zmieniły się warunki dokończenia szkolenia przez słuchacza, który został z niego zwolniony. Pewnym novum jest natomiast to, że jeżeli w trakcie trwania przerwy w szkoleniu zmieniony został program, to słuchacz jest obowiązany odbyć pełne szkolenie. Do tej pory zapis regulujący te kwestie nie był tak precyzyjny. Nadal nie ma powrotu na szkolenie słuchacz szkolenia zawodowego podstawowego, który został z niego usunięty, chyba że został przywrócony do służby. Uległy zmianie zasady powrotu na szkolenia słuchaczy usuniętych z innych szkoleń. I tak słuchacz usunięty z kursu doskonalenia zawodowego realizowanego centralnie (szkolenia specjalistycznego) może być ponownie skierowany na taki sam kurs nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy. Znacznie bardziej surowo potraktowano słuchaczy usuniętych ze szkolenia dla absolwentów szkół wyższych. Mogą oni ponownie zostać skierowani na takie szkolenie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od daty usunięcia z tego szkolenia.
Na podobnych warunkach jak słuchacze szkoleń zawodowych, policjanci odbywają szkolenia w ramach doskonalenia zawodowego realizowanego centralnie. I tak jak oni mają wreszcie prawo do egzaminu końcowego komisyjnego. Do tej pory § 28 ust. 6 nieobowiązującej już decyzji 313 takiego prawa ich pozbawiał. Całe doskonalenie zawodowe zostało uregulowane w dwudziestu kilku paragrafach. Zasadniczo wprowadzony został dwupoziomowy podział doskonalenia na centralne i lokalne. Nastąpiło pewne „odformalizowanie” procesu doskonalenia zawodowego. Jest spora elastyczność, a co za tym idzie możliwość prowadzenia doskonalenia w sposób doraźny, w zależności od identyfikowanych na bieżąco potrzeb.
Novum stanowi wprowadzenie w doskonaleniu zawodowym systemu elektronicznego kształcenia na odległość. System ten polega na przekazywaniu wiedzy i kształceniu umiejętności z wykorzystaniem urządzeń i narzędzi informatycznych.
Ujednolicenie zasad organizowania i prowadzenia szkoleń zawodowych i doskonalenia zawodowego centralnego na pewno usprawni pracę w szkołach policyjnych, a kadrowcom w jednostkach terenowych ułatwi „ogarnięcie” zagadnienia.