Przeciwdziałanie nietrzeźwości użytkowników dróg należy do priorytetowych zadań Policji w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, zarówno w aspekcie kontrolnym, jak też prewencyjnym. Stanowi o tym m.in. II Priorytet Komendanta Głównego Policji: „Działania Policji skierowane na wzrost poziomu bezpieczeństwa na drogach”.
Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji¹ do podstawowych zadań Policji należy m.in. inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym. Policja działa zarówno w kierunku prewencyjnym – tj. w celu utrzymania bezpieczeństwa i porządku poprzez zapobieganie wszelkim próbom zakłócania takiego stanu, jak i represyjnie – wówczas gdy dochodzi do zagrożenia bądź naruszenia stanu bezpieczeństwa.
Mimo prowadzenia systematycznych kontroli, jak również wielu działań o charakterze edukacyjnym, na przestrzeni ostatnich lat liczba nietrzeźwych kierujących pojazdami utrzymuje się na podobnym poziomie. Sytuacja ta wymusiła konieczność poszukiwania nowych, bardziej efektywnych metod walki z nietrzeźwymi kierowcami przez organy kontrolne sprawujące nadzór nad ruchem na drogach.
Niewątpliwie do wzrostu skuteczności działań kontrolnych przyczyniła się, dokonana w listopadzie 2010 r., nowelizacja przepisów zarządzenia nr 609 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu pełnienia służby na drogach przez policjantów² oraz osiągnięcie w 2013 r. przez jednostki organizacyjne Policji 10% etatów w służbie ruchu drogowego, zgodnie z poleceniem Komendanta Głównego Policji. Nowe regulacje umożliwiły prowadzenie tzw. akcji „trzeźwy poranek”, mającej na celu sprawdzenie stanu trzeźwości jak największej liczby kierujących w określonych dniach i godzinach. Działania tego typu charakteryzują się nie tylko dużą efektywnością, lecz także są nie do przecenienia w wymiarze prewencyjnym. W związku z powyższym weryfikacja trzeźwości stała się wręcz standardem kontroli drogowych i jest społecznie akceptowana.
Nietrzeźwi uczestnicy ruchu drogowego od lat stanowią poważny problem na polskich drogach – w 2013 r. spowodowali 2148 wypadków, w których zginęły 282 osoby, a 4696 zostało rannych.
W 2013 r. liczba kontroli stanu trzeźwości w porównaniu z 2008 r. wzrosła o 7 124 576. Średnio co 54. kontrola stanu trzeźwości kończyła się ujawnieniem kierującego pod wpływem alkoholu. Szczególny przełom w badaniach na obecność alkoholu w organizmie kierującego nastąpił, gdy do użytku w Policji weszły urządzenia AlcoBlow, które są szybkim i prostym w obsłudze, bezkontaktowym (pomiar bez ustnika) wskaźnikiem obecności alkoholu w wydychanym powietrzu, choć należy pamiętać, że nie jest to alkomat „dowodowy”. Dynamika badań stanu trzeźwości kierowców i rodzące się przy tym wątpliwości przyczyniły się do wprowadzenia wielu zmian w przepisach, np. w zarządzeniu nr 496 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie badań na zawartość w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu³. Do noweli zarządzenia nr 496 KGP należą: zarządzenie nr 738 KGP z dnia 21 czerwca 2011 r.⁴, które wprowadziło istotne zmiany w procedurze przeprowadzania badań urządzeniem działającym na zasadzie elektrodowego utleniania alkoholu, oraz zarządzenie nr 1074 KGP z dnia 31 sierpnia 2011 r.⁵, które sprecyzowało podstawy faktyczne przeprowadzania badań.
Na dzień 1 stycznia 2014 r. Policja jest wyposażona w 9336 urządzeń do badania na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu.
Mamy jednak świadomość, iż działania Policji nie rozwiążą problemu nietrzeźwości, jeśli w społeczeństwie nie umocnią się postawy nietolerancji dla pijanych kierowców. Mając powyższe na uwadze, Pierwszy Zastępca Komendanta Głównego Policji pismem L.dz. RD-Z-II-56/12 z dnia 18 stycznia 2012 r. wydał polecenie komendantom wojewódzkim Policji/Komendantowi Stołecznemu, aby dyżurni jednostki Policji sprawdzali trzeźwość w pojedynczych, uzasadnionych przypadkach na prośbę osób zgłaszających się dobrowolnie do jednostki Policji.

mł. insp. Marek Konkolewski,
radca Wydziału Profilaktyki BPiRD KGP

Akty prawne
Ustawa w dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687, z późn. zm.).
Zarządzenie nr 496 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2004 r. w sprawie badań na zawartość w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu (Dz. Urz. KGP Nr 9, poz. 40, z późn. zm.).
Zarządzenie nr 609 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu pełnienia służby na drogach przez policjantów (Dz. Urz. KGP Nr 13, poz. 100).