Policja to istotny element pozamilitarnej części systemu obronnego państwa, a szczegółowy zakres jej zadań w tym obszarze określił Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w zarządzeniu nr 01 z dnia 16 stycznia 2008 r. w sprawie przygotowań obronnych organów i kierowników jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz kierowników komórek organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Obowiązki kierowników jednostek organizacyjnych Policji różnych szczebli w zakresie wykonywania zadań obronnych zostały również sprecyzowane w szczególności: w zarządzeniu nr 37 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 października 2010 r. w sprawie instrukcji o działalności bieżącej i sprawozdawczej w zakresie przygotowań obronnych w resorcie spraw wewnętrznych i administracji i decyzji nr 51 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 kwietnia 2006 r. w sprawie przygotowań do objęcia militaryzacją i militaryzacji niektórych jednostek organizacyjnych. Zadania związane z przygotowaniami obronnymi w Policji realizowane są na czterech poziomach organizacyjnych, to jest: na szczeblu centralnym, w jednostkach organizacyjnych Policji szczebla komend wojewódzkich, szkół policyjnych oraz komend powiatowych, miejskich i rejonowych. Na szczeblu Komendy Głównej Policji funkcje wykonawcze, regulacyjne, standaryzujące, koordynujące, wspierające i doradczo-konsultacyjne oraz nadzorczo-kontrolne realizuje Główny Sztab Policji KGP.
W ramach rozwiązań organizacyjnych przyjętych w aktach wewnętrznego kierowania Komendanta Głównego Policji, Dyrektor Głównego Sztabu Policji KGP na podstawie posiadanych kompetencji i przypisanych zadań jest właściwym w sprawach inicjowania, planowania i koordynowania całokształtu przygotowań obronnych w Policji.
Przygotowania obronne nie są podstawowym obszarem działalności Policji, jednak waga zagadnienia i potrzeba zapewnienia odpowiedniego poziomu gotowości Policji do realizacji zadań wspierających SZ RP wymagają ciągłego zaangażowania i merytorycznego przygotowania kadr nadzorujących i wykonujących zadania obronne w jednostkach organizacyjnych Policji. Główny Sztab Policji KGP w 2013 r. zorganizował i przeprowadził następujące przedsięwzięcia o charakterze szkoleniowym, ukierunkowane na podnoszenie kompetencji funkcjonariuszy i pracowników wykonujących oraz nadzorujących wykonywanie zadań obronnych w wybranych jednostkach organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji:

• w dniach 6–8 lutego 2013 r. w Katowicach odbyło się szkolenie zastępców komendantów wojewódzkich Policji (Komendanta Stołecznego Policji) ds. prewencji, komendantów szkół policyjnych oraz dyrektorów biur i ich zastępców funkcjonujących w Komendzie Głównej Policji w pionie prewencji, w szkoleniu wzięło udział około 30 osób;
• w dniach 15–17 maja 2013 r. w ośrodku poligonowym w Wędrzynie odbyła się narada służbowa zastępców komendantów wojewódzkich Policji (Komendanta Stołecznego Policji) ds. prewencji, komendantów szkół policyjnych oraz dyrektorów biur funkcjonujących w Komendzie Głównej Policji w pionie prewencji i ich zastępców, w naradzie wzięło udział około 30 osób;
• w dniach 18–21 czerwca 2013 r. w Szkole Policji w Słupsku odbyły się międzyresortowe warsztaty z zakresu przygotowań obronnych Policji i służb podległych i nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych, z udziałem 23 osób;
• w dniach 18–20 września 2013 r. w Szkole Policji w Słupsku odbyły się warsztaty dla przedstawicieli szkół policyjnych realizujących zadania obronne w celu wypracowania jednolitych algorytmów i procedur uruchamiania stałego dyżuru w szkołach policyjnych, w warsztatach wzięło udział 10 osób;
• w dniach 25–27 września 2013 r. w Gdańsku odbyło się szkolenie zastępców komendantów wojewódzkich Policji (Komendanta Stołecznego Policji) ds. prewencji, komendantów szkół policyjnych oraz dyrektorów biur funkcjonujących w Komendzie Głównej Policji w pionie prewencji i ich zastępców, w szkoleniu wzięło udział około 30 osób;
• w dniach 21–25 października 2013 r. w Akademii Obrony Narodowej odbył się Wyższy Kurs Obronny, w którym Główny Sztab Policji Komendy Głównej Policji koordynował udział pięciu zastępców komendantów wojewódzkich Policji: w Bydgoszczy, Gorzowie Wielkopolskim, Katowicach, Lublinie i Szczecinie;
• w dniach 19–22 listopada 2013 r. w ośrodku Centrum Usług Logistycznych w Juracie odbyło się szkolenie przedstawicieli komend wojewódzkich Policji (Komendy Stołecznej Policji) i szkół policyjnych wykonujących i bezpośrednio nadzorujących wykonywanie zadań obronnych w jednostkach organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji, w szkoleniu wzięło udział 76 osób;
• w dniach 9–11 grudnia 2013 r. w Warszawie odbyło się szkolenie zastępców komendantów wojewódzkich Policji ds. prewencji, komendantów szkół policyjnych oraz dyrektorów biur funkcjonujących w Komendzie Głównej Policji w pionie prewencji i ich zastępców, w szkoleniu wzięło udział około 30 osób.

W ramach doskonalenia umiejętności personelu, unifikacji i standaryzacji dokumentacji obronnej jednostek organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji przedstawiciel Głównego Sztabu Policji KGP w minionym roku prowadził w Szkole Policji w Słupsku zajęcia na kursach specjalistycznych (DZO) dla policjantów i pracowników Policji realizujących zadania obronne w jednostkach organizacyjnych Policji.
Szkoleniem objęto przedstawicieli jednostek Policji szczebla powiatowego, miejskiego i rejonowego. W 6 edycjach takich kursów przeszkolono w 2013 r. 96 osób.
W ubiegłym roku była także kontynuowana aktywność w obszarze legislacji – realizowano proces nowelizacji aktów wewnętrznego kierowania Komendanta Głównego Policji dotyczących zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych Policji. W wyniku tej działalności zostały wprowadzone do użytku służbowego dokumenty dotyczące: stałych dyżurów w Policji, prowadzenia szczególnej ochrony obiektów policyjnych kategorii II oraz szkolenia osób posiadających nadane przez właściwych terytorialnie wojskowych komendantów uzupełnień przydziały organizacyjno-mobilizacyjne do służby w jednostkach zmilitaryzowanych Policji. Ponadto w ramach programowania obronnego Policji, we współpracy z Biurem Finansów Komendy Głównej Policji, uruchomiono limity środków finansowych w ramach Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych w latach 2013–2022 w rozdziałach 754 02 i 754 04. W Głównym Sztabie Policji KGP analizowano, weryfikowano i uzgadniano plany działania kierowników jednostek organizacyjnych Policji szczebla wojewódzkiego i szkół policyjnych na czas zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny.
Perspektywy działalności Policji na rok 2014 w obszarze przygotowań obronnych uwzględniają określone przez Ministra Spraw Wewnętrznych główne kierunki działalności resortu i służb podległych.
Należy podkreślić, że w wyniku procesu profesjonalizacji Sił Zbrojnych RP został zawieszony obowiązek odbywania przez poborowych zasadniczej służby wojskowej, a tym samym została zlikwidowana zastępcza forma tej służby w postaci służby kandydackiej odbywanej w oddziałach prewencji Policji, w związku z czym Policja zidentyfikowała potrzebę uruchomienia systemu szkolenia rezerw osobowych posiadających nadane przydziały organizacyjno-mobilizacyjne do jednostek organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji. Dlatego też strategicznym celem działalności Głównego Sztabu Policji Komendy Głównej Policji w obszarze przygotowań obronnych na rok 2014 jest uruchomienie systemu szkolenia rezerw osobowych w odniesieniu do osób posiadających nadane przez właściwego terytorialnie wojskowego komendanta uzupełnień przydziały organizacyjno-mobilizacyjne do służby w jednostkach organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji. Warunkiem niezbędnym jest wejście w życie rozporządzenia Rady Ministrów określającego limit osób przewidzianych do powołania w roku 2014.
Planowane uruchomienie systemu szkolenia rezerw osobowych Policji, pomimo ćwiczebnego charakteru przedsięwzięcia, cechuje się wyjątkowością oraz szacowanym wysokim stopniem skomplikowania przedsięwzięcia, ze względu na jego pionierski charakter i brak doświadczeń w tym obszarze w dotychczasowej działalności Policji.
Nadal zasadniczą potrzebą w Policji pozostaje ciągłe doskonalenie personelu, w tym przypadku w zakresie przygotowania do wykonywania zadań obronnych na wszystkich szczeblach organizacyjnych. Główny Sztab Policji KGP w roku 2014 planuje:

• kontynuację działalności edukacyjnej związanej z prowadzeniem zajęć w ramach kursów specjalistycznych (DZO) dla policjantów i pracowników Policji realizujących zadania obronne w jednostkach organizacyjnych Policji (zaplanowano 4 edycje kursów na rok 2014); działalność edukacyjna Głównego Sztabu Policji KGP dotycząca kursów specjalistycznych (DZO) zostanie połączona z przeglądem, analizą i nowelizacją programu kursu DZO wprowadzonego decyzją nr 757 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 października 2007 r. w sprawie programu kursu specjalistycznego dla policjantów wykonujących zadania obronne, a zmienionego decyzją nr 60 Komendanta Głównego Policji z dnia 6 lutego 2008 r. zmieniającą decyzję w sprawie programu kursu specjalistycznego dla policjantów wykonujących zadania obronne;
• opracowanie założeń i koncepcji do przeprowadzenia ogólnopolskiego ćwiczenia obronnego w jednostkach organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji na rok 2015;
• kontynuację procesu nowelizacji aktów wewnętrznego kierowania Komendanta Głównego Policji normujących wykonywanie zadań z obszaru przygotowań obronnych Policji (w szczególności nowelizację decyzji nr Pf-367 KGP z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie opracowania planu działania kierownika jednostki organizacyjnej Policji przewidzianej do militaryzacji w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny oraz decyzji nr Z-335 KGP z dnia 27 maja 2008 r. w sprawie powołania zespołów do spraw militaryzacji w jednostkach organizacyjnych Policji);
• kontynuację działalności edukacyjnej związanej z organizacją i prowadzeniem przedsięwzięć o charakterze szkoleniowym w formie narad, warsztatów i szkoleń dla wykonawców zadań obronnych oraz kadry bezpośrednio i pośrednio nadzorującej wykonywanie tych zadań.

kom. Sławomir Ignatowski
kierownik Sekcji Przygotowań Obronnych Policji GSP KGP

Akty prawne

Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2012 r. poz. 461, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687, z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie ogólnych zasad wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony (Dz. U. Nr 16, poz. 152).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie szkolenia obronnego (Dz. U. Nr 16, poz. 150, z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli wykonywania zadań obronnych (Dz. U. Nr 16, poz. 151, z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie przygotowania systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym (Dz. U. Nr 98, poz. 978).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 152, poz. 1599, z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie gotowości obronnej państwa (Dz. U. Nr 219, poz. 2218).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 listopada 2009 r. w sprawie militaryzacji jednostek organizacyjnych wykonujących zadania na rzecz obronności lub bezpieczeństwa państwa (Dz. U. Nr 210, poz. 1612).
Zarządzenie nr 01 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 stycznia 2008 r. w sprawie przygotowań obronnych organów i kierowników jednostek organizacyjnych podległych i nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz kierowników komórek organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zarządzenie nr 37 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 października 2010 r. w sprawie instrukcji o działalności bieżącej i sprawozdawczej w zakresie przygotowań obronnych w resorcie spraw wewnętrznych i administracji.
Zarządzenie nr Pf-940 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 października 2006 r. w sprawie organizacji Policji w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny.
Zarządzenie nr Pf-138 Komendanta Głównego Policji z dnia 28 listopada 2012 r. w sprawie zadań i organizacji przygotowań obronnych jednostek organizacyjnych Policji przewidzianych do militaryzacji.
Decyzja nr 51 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 kwietnia 2006 r. w sprawie przygotowań do objęcia militaryzacją i militaryzacji niektórych jednostek organizacyjnych.
Decyzja nr 0304 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 grudnia 2003 r. w sprawie podwyższania oraz obniżania gotowości obronnej Policji.
Decyzja nr 757 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 października 2007 r. w sprawie programu kursu specjalistycznego dla policjantów wykonujących zadania obronne (Dz. Urz. KGP Nr 19, poz. 144, z późn. zm.).
Decyzja nr Z-27 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 stycznia 2008 r. w sprawie wykonywania w jednostkach organizacyjnych Policji prac związanych z zabezpieczeniem kadrowym jednostek zmilitaryzowanych Policji.
Decyzja nr Z-335 KGP z dnia 27 maja 2008 r. w sprawie powołania zespołów do spraw militaryzacji w jednostkach organizacyjnych Policji.
Decyzja nr Pf-367 KGP z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie opracowania planu działania kierownika jednostki organizacyjnej Policji przewidzianej do militaryzacji w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny.
Decyzja nr Pf-27 Komendanta Głównego Policji z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego instrukcji do realizacji rozwinięcia jednostki organizacyjnej Policji przewidzianej do militaryzacji.
Wytyczne nr Pf-1/2012 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 stycznia 2012 r. w sprawie przygotowań obronnych w jednostce organizacyjnej Policji przewidzianej do militaryzacji oraz wykonywania zadań w okresie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny.