SŁUŻBA KRYMINALNA I ŚLEDCZA POLICJI

nadinsp. Mirosław Schossler ZASTĘPCA KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI

24 czerwca 2014 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy o Policji, na mocy której od 9 października 2014 r. Centralne Biuro Śledcze, funkcjonujące dotychczas w strukturze Komendy Głównej Policji, zostało wyodrębnione jako samodzielna jednostka organizacyjna służby śledczej Policji. Główne zadania Centralnego Biura Śledczego Policji jednak się nie zmieniły. Nadal należą do nich rozpoznawanie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej o charakterze transgranicznym, kryminalnym, narkotykowym i ekonomicznym oraz tej związanej z aktami terrorystycznymi. Głównym celem reorganizacji było przeniesienie uprawnień operacyjnych i procesowych, które dotychczas miał jedynie Komendant Główny Policji, na Komendanta Centralnego Biura Śledczego Policji. Ta zmiana pozwala usprawnić realizację zadań dotyczących bezpośredniego zwalczania przestępczości zorganizowanej.

Po 14 latach działania w strukturze Komendy Głównej Policji Centralne Biuro Śledcze zaczęło funkcjonować jako samodzielna jednostka organizacyjna Policji. Nadal podlega ono Komendantowi Głównemu Policji, jednak obecnie Komendant CBŚP ma większe uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie inicjowania i prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawczych. Tym samym działania policyjne w odniesieniu do członków zorganizowanych grup przestępczych przebiegają sprawniej.

Do zadań Biura należy również zwalczanie aktów terroru. Centralne Biuro Śledcze Policji współpracuje z innymi podmiotami realizującymi zadania w tym obszarze, zarówno
w skali kraju, jak i na arenie międzynarodowej.

Należy jednak podkreślić, że wszystkie jednostki i komórki organizacyjne Policji, zarówno komendy wojewódzkie i Komenda Stołeczna Policji, jak również komórki organizacyjne Komendy Głównej Policji: Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji i Biuro Służby Kryminalnej oraz samodzielne jednostki – Centralne Laboratorium Kryminalistyczne i Centralne Biuro Śledcze są strukturami jednej polskiej Policji. To oznacza, że wspólnie realizują zadania w zakresie zwalczania przestępczości i wykrywania sprawców przestępstw. Każdy sukces – czy też porażka – wymienionych struktur powinny być zatem traktowane jako sukces bądź porażka całej Policji.

Komórką organizacyjną Komendy Głównej Policji najściślej współpracującą z Centralnym Biurem Śledczym Policji jest niewątpliwie Biuro Służby Kryminalnej.

Biuro to również przeszło w 2014 r. głębokie zmiany organizacyjne. W ramach wprowadzonych 15 lipca zmian zostały w nim powołane nowe komórki organizacyjne. Są to Wydziały: Dochodzeniowo-Śledczy, Kryminalny, do walki z Przestępczością Narkotykową, do walki z Przestępczością Gospodarczą, do walki z Korupcją. Wskazane struktury zastąpiły działający dotychczas Wydział Koordynacji Służby Kryminalnej oraz Wydział Wsparcia Zwalczania Przestępczości.

Dotychczasowy Wydział Wsparcia Zwalczania Cyberprzestępczości zmienił natomiast nazwę na Wydział do walki z Cyberprzestępczością. Przekształcenie to łączy się z ukierunkowaniem zadań Wydziału na bardziej aktywne i bezpośrednie działania w zakresie identyfikowania przestępstw w Internecie oraz ścigania ich sprawców.

Bez zmian funkcjonują Wydziały: ds. Odzyskiwania Mienia, Obsługi Informacyjnej, Werbunkowy, Analizy Kryminalnej, Techniki Operacyjnej, Techniki Specjalnej i Realizacji, Systemów Techniki Operacyjnej, Administrowania Danymi SIS i VIS oraz Wydział Krajowe Centrum Informacji Kryminalnych.

W strukturach Biura w styczniu 2014 r. pojawiła się również jedna nowa komórka – Wydział do walki z Handlem Ludźmi. Jego powstanie oddaje nową ideę działania Biura Służby Kryminalnej.

Zmiany strukturalne w BSK pozwoliły na lepszy podział zadań związanych z etapami  realizowania procesu wykrywczego oraz wzmocnienie nadzoru nad zwalczaniem najgroźniejszych i najbardziej dokuczliwych społecznie przejawów przestępczości. Kwestią priorytetową przy wprowadzaniu zmian było dostosowanie struktury Biura Służby Kryminalnej Komendy Głównej Policji do zapotrzebowania jednostek szczebla wojewódzkiego i niższych, głównie w zakresie wsparcia i nadzoru merytorycznego.

Przedstawiciele BSK KGP biorą również aktywny udział w pracach związanych ze zmianą systemu szkolenia służby kryminalnej – opracowują nowe programy kursów specjalistycznych dla policjantów służby kryminalnej i aktualizują te dotychczas obowiązujące. W tym zakresie Biuro ściśle współpracuje ze Szkołą Policji w Pile. Szkoła ta została wskazana przez Komendanta Głównego Policji, insp. gen. Marka Działoszyńskiego, jako placówka ukierunkowana na szkolenie i doskonalenie służby kryminalnej.

Kolejną strukturą organizacyjną służby kryminalnej w Komendzie Głównej Policji jest Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji. Biuro to prowadzi zarówno działania w ramach współpracy pozaoperacyjnej, jak i operacyjnej.

Współpraca pozaoperacyjna służy wypracowaniu metod, form i podstaw prawnych praktycznej współpracy operacyjnej. Pozwala również budować relacje zawodowe, rozwija wymianę i działalność szkoleniową z instytucjami policyjnymi z państw członkowskich UE oraz państw trzecich. BMWP koordynuje udział policyjnych ekspertów w tworzeniu prawa unijnego, wspierającego rozwój i zacieśnienie współpracy operacyjnej. Nadzoruje również projekty szkoleniowe, których celem jest przekazywanie wiedzy i najlepszych praktyk UE w innych państwach. Należy podkreślić, iż współpraca pozaoperacyjna jest ważnym czynnikiem budującym wizerunek polskiej Policji na arenie międzynarodowej.

Współpraca operacyjna natomiast opiera się przede wszystkim na wymianie informacji w ramach SIS II, czyli Systemu Informacyjnego Schengen drugiej generacji, który w dużej mierze zastąpił zniesione kontrole na granicach wewnętrznych UE. Wymiana informacji realizowana jest również za pośrednictwem Europejskiego Biura Policji – Europol, na obszarze UE, oraz w ramach Interpolu, który umożliwia współpracę organów ścigania 190 zrzeszonych w tej organizacji państw. Współdziałanie z oficerami łącznikowymi polskiej Policji, akredytowanymi w państwach członkowskich UE, a także na terenie Białorusi, Rosji, Ukrainy, oraz współpraca z zagranicznymi oficerami łącznikowymi przebywającymi w Polsce stanowi ważny wkład w zwalczanie przestępczości. Niezwykle istotnymi zadaniami BMWP są również współpraca przygraniczna z państwami należącymi do strefy Schengen oraz udział polskich policjantów w misjach pokojowych w Kosowie, Gruzji, Afganistanie i Liberii. Obecność polskich funkcjonariuszy w tych krajach przyczynia się do stabilizacji i utrzymania w nich porządku publicznego.

Komórką, bez której wsparcia trudno sobie wyobrazić skuteczne wykrywanie sprawców przestępstw, jest Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji. W 2011 r. zostało ono wyodrębnione ze struktur Komendy Głównej Policji jako samodzielny instytut badawczy. CLKP kształci biegłych i prowadzi merytoryczny nadzór nad działalnością policyjnych laboratoriów kryminalistycznych. Do jego zadań należy również prowadzenie bazy danych DNA, Centralnej Registratury Daktyloskopijnej oraz innych kartotek i zbiorów wspierających działania Policji. CLKP współpracuje także w ramach swoich kompetencji z placówkami badawczymi w innych państwach.

Rzeczywistość XXI wieku i stawiane przez nią wyzwania wymagają od polskiej Policji pójścia z duchem czasu. Dynamiczne zmiany społeczne, gospodarcze i ekonomiczne, rozwój technologii, szczególnie informatycznych, sprawiają, że nasza formacja musi mieć do dyspozycji sprawne narzędzia, które szybko i skutecznie pozwolą rozprawić się z nowymi zagrożeniami.

Nie mniejszym wyzwaniem, które stoi przed całą Policją, a szczególnie służbą śledczą i kryminalną, jest zbliżający się termin wejścia w życie nowej procedury karnej. Podpisana 17 października 2013 r. przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ustawa o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, której większość przepisów zacznie obowiązywać od 1 lipca 2015 r., znacząco zmienia model polskiego procesu karnego. Zmiany te będą miały wpływ na prowadzenie postępowań przygotowawczych przez Policję oraz realizację czynności w toku postępowania karnego. W związku tym zarówno funkcjonariusze kryminalni, jak i dochodzeniowo-śledczy, muszą być bardzo dobrze przygotowani. To na nich będzie ciążyła odpowiedzialność za jakość przeprowadzanych postępowań karnych.