W 2016 r. w związku z dwoma przedsięwzięciami, tj. Szczytem NATO i Światowymi Dniami Młodzieży, w tym wizyty Papieża, CBŚP wszczęło podoperację policyjną o kryptonimie „Terror” i opracowało plan działania jej dowódcy w ramach operacji policyjnej „Przymierze”. Dowódcą podoperacji policyjnej „Terror” był Komendant Centralnego Biura Śledczego Policji. Głównymi zadaniami podoperacji było rozpoznanie wszelkich zagrożeń o charakterze terrorystycznym oraz zapewnienie prawidłowego przebiegu przepływu informacji między Policją a Centrum Antyterrorystycznym Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Dodatkowo funkcjonariusze CBŚP byli delegowani jako wsparcie do innych równorzędnych podoperacji prowadzonych w ramach operacji „Przymierze”. Należy również wskazać, że zabezpieczenia, podoperacje policyjne dotyczyły także zabezpieczenia „Przystanku Woodstock”.

Przed podjęciem zadań związanych ze wspomnianą podoperacją w Centralnym Biurze Śledczym Policji, w Wydziale do Zwalczania Aktów Terroru, już w lipcu 2015 r. prowadzono pierwsze przygotowania, a w grudniu 2015 r. wszczęto operacyjne rozpoznanie w zakresie zagrożeń terrorystycznych, ekstremistycznych, jak również z użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych na terenie całego kraju.

W dniu 29 czerwca 2016 r. w CBŚP opracowano plan działania dowódcy podoperacji policyjnych „Terror”, zatwierdzony przez dowódcę operacji policyjnej „Przymierze” – Zastępcę Komendanta Głównego Policji insp. Jana Lacha.

W Wydziale do Zwalczania Aktów Terroru CBŚP, na podstawie decyzji nr 137 Komendanta Centralnego Biura Śledczego Policji z dnia 29 kwietnia 2016 r. w sprawie utworzenia zespołów do koordynacji przepływu informacji w CBŚP w zakresie zabezpieczenia Szczytu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz wizyty Jego Świątobliwości Papieża Franciszka i wsparcia organizacji Światowych Dni Młodzieży oraz tymczasowego rozkładu czasu służby niektórych policjantów Centralnego Biura Śledczego Policji na czas trwania operacji policyjnej pod kryptonimem „Przymierze”, powołano pięć nieetatowych zespołów do koordynacji przepływu informacji w CBŚP w ramach tych przedsięwzięć.

Do zadań zespołów należało dokonywanie sprawdzeń w dostępnych bazach informacyjnych Policji i służb partnerskich, krajowych i zagranicznych, za pośrednictwem CAT ABW informacji nadsyłanych przez podmioty krajowe i zagraniczne; bieżąca współpraca z CAT ABW; analiza informacji, koordynacja przepływu informacji oraz kierunkowe, zgodne z właściwością miejscową przesyłanie posiadanych i otrzymywanych informacji, a także wsparcia analitycznego.

Zespoły przekazywały informacje o wszelkich zagrożeniach o charakterze terrorystycznym, ekstremistycznym oraz z użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych do:

• Policyjnego Centrum Dowodzenia w Legionowie (operacja policyjna pod kryptonimem „Przymierze”),
• Biura Wywiadu i Informacji Kryminalnej KGP,
• Biura Kryminalnego KGP,
• Głównego Sztabu Policji KGP,
• Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP,
• Centrum Antyterrorystycznego Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
• Biura Ochrony Rządu.

Do dyspozycji zespołów do koordynacji przepływu informacji w CBŚP, w zarządach CBŚP wyznaczono funkcjonariuszy, których zadaniem było weryfikowanie na podległym im terenie informacji nadesłanych przez inne służby oraz jednostki Policji o mogących wystąpić ewentualnych zagrożeniach dla uczestników ww. przedsięwzięć.

Działania w ramach podoperacji policyjnej „Terror” rozpoczęto w dniu 3 lipca 2016 r. o godz. 8.00. Brało w nich udział łącznie 1084 funkcjonariuszy CBŚP (liczba osób pełniących służbę w poszczególnych dniach pomnożona przez liczbę dni podoperacji), którzy przepracowali łącznie 8772 godz. W działaniach wykorzystano 131 radiowozów nieoznakowanych (zliczone liczby jednostkowe z danej doby), które przejechały łącznie
14 226 km. W trakcie podoperacji „Terror” funkcjonariusze CBŚP prowadzili czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze do 44 spraw związanych z zabezpieczeniem przedmiotowych uroczystości. 724 razy dokonano wymiany informacji z PCD, BK KGP, BMWP KGP, GSP KGP, BOA KGP, KWP i KSP, zarządami CBŚP, służbami partnerskimi, w szczególności ABW i CAT ABW. Monitorowano i koordynowano działania w odniesieniu do 150 incydentów i informacji dotyczących potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa imprez objętych operacją policyjną „Przymierze”.

W toku prowadzonych czynności dokonano zatrzymania 5 osób, w tym: wobec 2 osób zastosowano areszt deportacyjny, 2 zostały zwolnione po czynnościach, w tym jednej
z nich postawiono zarzuty o czyny z art. 224a i 190 kk, 2 osoby funkcjonariusze ABW zatrzymali na podstawie materiału zgromadzonego przez Wydział w Bielsku-Białej Zarządu
w Katowicach CBŚP. Wobec jednej z nich zastosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania za czyny z art. 262 § 1 i 270 § 1 kk, natomiast druga została umieszczona w areszcie deportacyjnym. Ponadto w ramach podoperacji „Terror” i podoperacji „Rozpoznanie”, Centralne Biuro Śledcze Policji ściśle współpracowało z Biurem Kryminalnym Komendy Głównej Policji.

Decyzją dowódcy operacji „Przymierze” podoperację „Terror” zakończono w dniu 2 sierpnia 2016 r. o godzinie 12.00.

Wspomniana powyżej podoperacja została oparta na regulacjach określających zadania Wydziału do Zwalczania Aktów Terroru CBŚP – komórka ta w codziennej służbie prowadzi zbliżone i tożsame zadania, które obejmowała podoperacja. Na czas podoperacji wydział został wsparty przez inne komórki organizacyjne działające w utworzonych zespołach koordynacyjnych, jak również przez funkcjonariuszy CBŚP operujących na terenie całego kraju w celu weryfikacji informacji i prowadzenia czynności operacyjnych zleconych przez zespoły.

Do działań CBŚP należy ściganie sprawców przestępstw, którzy tworzą zorganizowane grupy przestępcze, a do takich zalicza się osoby tworzące komórki organizacji terrorystycznych, do których odnosi się art. 258 kk:

§ 1. Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Jeżeli grupa albo związek określone w § 1 mają charakter zbrojny albo mają na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Kto grupę albo związek określone w § 1, w tym mające charakter zbrojny, zakłada lub taką grupą albo związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4. Kto grupę albo związek mające na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym zakłada lub taką grupą lub związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

Wydział do Zwalczania Aktów Terroru CBŚP realizuje zadania związane z planowaniem i koordynowaniem działań, które są ukierunkowane na rozpoznawanie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej krajowej i międzynarodowej,
w szczególności o charakterze kryminalnym, a także w zakresie rozpoznawania operacyjnego zagrożeń terrorystycznych i ekstremistycznych (zarządzenia nr 54 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 października 2014 r. w sprawie organizacji, rzeczowego i miejscowego zakresu działania oraz zasad współdziałania Centralnego Biura Śledczego Policji
z innymi jednostkami organizacyjnymi Policji, Dz. Urz. KGP poz. 121).

Czynności służbowe wykonywane są na podstawie:

• ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2016 r. poz. 1782);
• ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. z 2014 r. poz. 333, z późn. zm.);
• ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1168, z późn. zm.);
• rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 lipca 2016 r.
• w sprawie użycia oddziałów i pododdziałów Policji oraz Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku
• publicznego (Dz. U. poz.1090);
• zarządzenia nr pf-6 Komendanta Głównego Policji z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie metod i form działania pododdziałów antyterrorystycznych oraz komórek minersko-pirotechnicznych w Policji;
• zarządzenia nr pf-845 Komendanta Głównego Policji z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie organizacji pracy i zasad działania Policji w przypadku aktu terroru z użyciem materiałów wybuchowych oraz innych zdarzeń o charakterze terrorystycznym i ekstremistycznym;
• zarządzenia nr 1429 KGP z dnia 31 grudnia 2004 r. w sprawie wprowadzenia w Policji procedur reagowania w sytuacjach kryzysowych (Dz. Urz. KGP z 2005 r. Nr 3, poz. 8);
• zarządzenia nr pf-634 Komendanta Głównego Policji z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policję czynności operacyjno-rozpoznawczych;
• zarządzenia nr pf-1292 Komendanta Głównego Policji z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania przez Policję czynności operacyjno-rozpoznawczych;
• zarządzenia nr pf-11 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 czerwca 2011 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania przez Policję czynności operacyjno-rozpoznawczych;
• zarządzenia nr pf-671 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 czerwca 2011 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania przez Policję czynności operacyjno-rozpoznawczych;
• zarządzenia nr 12 Komendanta Głównego Policji z dnia
• 8 kwietnia 2014 r. w sprawie postępowania policjantów
• w przypadku uzyskania informacji o podłożeniu urządzenia wybuchowego (Dz. Urz. KGP poz. 32, z późn. zm.);
• zarządzenia nr 23 Komendanta Głównego Policji z dnia
• 24 września 2014 r. w sprawie metod i form przygotowania i realizacji działań Policji w związku ze zdarzeniami kryzysowymi (Dz. Urz. KGP poz. 65);
• wytycznych nr 3 Komendanta Głównego Policji z dnia
• 16 czerwca 2000 r. w sprawie postępowania Policji w warunkach katastrofy naturalnej i awarii technicznej oraz w czasie innych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu ludzi i środowiska.

Wydział został podzielony na zespoły – Zespół Operacyjno-Rozpoznawczy, Zespół Minersko-Pirotechniczny oraz Zespół Obsługi Zdarzeń – co usprawnia działanie i celowość przydzielania zadań. Do czynności Zespołu Operacyjno-Rozpoznawczego należy w szczególności prowadzenie form i wykorzystywanie metod pracy operacyjnej, ukierunkowane na gromadzenie i weryfikację informacji o osobach i grupach przestępczych, powiązanych z nielegalnym nabywaniem, wytwarzaniem oraz używaniem materiałów i urządzeń wybuchowych, w tym o charakterze aktów terroru, a także z incydentami noszącymi znamiona fałszywych powiadomień o podłożeniu materiałów lub urządzeń wybuchowych. Ponadto operacyjnie pozyskiwana i wykorzystywana jest wiedza z otwartych źródeł informacji, m.in. z prasy i internetu, dotycząca zdarzeń, zagadnień oraz osób powiązanych z aktami terroru z użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych lub wymagających objęcia zainteresowaniem operacyjnym z uwagi na nielegalne nabywanie, wytwarzanie lub zbywanie takich materiałów bądź urządzeń oraz na temat członków środowisk ekstremistycznych podejrzewanych o taką działalność przestępczą. Prowadzone czynności operacyjno-rozpoznawcze ukierunkowane są na osoby podejrzane o działalność terrorystyczną lub ekstremistyczną. Skierowane są przede wszystkim na rozpoznanie potencjalnych zagrożeń, które mogą dotyczyć osób podejrzewanych o działalność terrorystyczną, wspierających ją lub środowisk narażonych na werbunek. W toku czynności zabezpiecza się informacje o osobach i obiektach wymagających szczególnego nadzoru i ochrony. Zebrane dane są rejestrowane i przetwarzane w dedykowanym zbiorze danych. Zbiory dotyczą zaistniałych zdarzeń o ww. charakterze oraz osób powiązanych z tymi przestępstwami, jak również wszelkie informacje z zakresu zagrożeń terrorystycznych, łącznie z danymi osobowymi, cechami przedmiotów etc.

Policjanci Zespołu koordynują i w szczególnych przypadkach nadzorują sprawy operacyjne oraz postępowania przygotowawcze prowadzone przez jednostki organizacyjne Policji
i zarządy CBŚP, w szczególności w przypadku tożsamych podmiotowo zdarzeń z nielegalnym użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych, w tym o charakterze aktów terroru, a także incydentów noszących znamiona fałszywych powiadomień o podłożeniu materiałów i urządzeń wybuchowych oraz o charakterze terrorystycznym. W systemie ciągłym jest prowadzona współpraca z Centrum Antyterrorystycznym ABW oraz innymi służbami i instytucjami zaangażowanymi lub pomocnymi w zwalczaniu zagrożeń związanych z nielegalnym posiadaniem, obrotem, wytwarzaniem lub użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych.

Następnym zadaniem Zespołu jest współpraca i wymiana informacji z Policyjną Grupą Roboczą do spraw Terroryzmu (PWGT), Unią Europejską, Europolem i Interpolem w zakresie zagrożeń terrorystycznych lub aktów terroru z użyciem materiałów wybuchowych oraz zagrożeń powodowanych aktywnością członków środowisk ekstremistycznych podejrzewanych
o taką działalność. Główną funkcją PWGT jest prowadzona pomiędzy państwami zrzeszonymi w grupie bieżąca wymiana informacji o zagrożeniach terrorystycznych i ekstremistycznych na terenie Europy. Polska Policja przystąpiła do PWGT w listopadzie 2001 r. Krajowy punkt kontaktowy został usytuowany w Wydziale do Zwalczania Aktów Terroru CBŚP. Wymiana informacji operacyjnych odbywa się za pośrednictwem łączności jawnej oraz kryptograficznej. Dodatkowo minimum dwa razy w roku odbywają się spotkania robocze PWGT, w toku których omawiane są bieżące problemy, podejmowane sprawy oraz strategia działania na przyszłość. Podobnym systemem wymiany informacji jest CT Europol – Counter Terrorism Europol. Wymienione systemy elektronicznej wymiany informacji są jedynymi funkcjonującymi w Polsce. Wymiana informacji za pomocą PWGT i CT Europol prowadzona jest przez Zespół Operacyjno-Rozpoznawczy Wydziału do Zwalczania Aktów Terroru CBSP. Na platformie tej odbywa się w ciągłym systemie wymiana informacjami między służbami EU, jak również są przekazywane sposoby działania sprawców, dane sprawców i inne informacje niezbędne do scharakteryzowania, oceny
i analizy. Zasadniczą zaletą przytoczonych systemów jest możliwość współpracy poprzez wymianę informacji bezpośrednio przez zainteresowane strony bez konieczności uruchamiania oficerów łącznikowych czy też korzystania z pomocy prawnej. Systemy te w znacznym stopniu ograniczają czas pozyskania informacji.

Funkcjonariusze Zespołu biorą też udział w spotkaniach Grupy Roboczej Państw Grupy Wyszehradzkiej i Austrii (V4+1), do zadań której należy m.in. monitorowanie działalności organizacji skrajnych w poszczególnych krajach (Grupy V4+1), zastosowanych rozwiązań prawnych w przeciwdziałaniu ekstremizmowi oraz wymiana informacji i bezpośrednia współpraca operacyjna prowadzona w ramach realizowanych spraw. Dodatkowo policjanci biorą udział w Grupie Roboczej do spraw Terroryzmu (WPT – Working Part on Terrorism), w kompetencji której leży przeciwdziałanie i zwalczanie terroryzmu występującego na terytorium państw członkowskich UE. W grupie WPT zasiadają z reguły przedstawiciele służb specjalnych oraz policji państw członkowskich. Kolejnym elementem współpracy międzynarodowej jest współpraca bilateralna z oficerami łącznikowymi Policji akredytowanymi w Polsce. Obie strony niejednokrotnie podkreślały efektywność i szybkość tej współpracy, obejmującej przekazywanie informacji o potencjalnych zagrożeniach oraz sprawdzenia osób podejrzewanych o działalność terrorystyczną. Szeroki zakres zadań funkcjonariuszy, a także współpraca prowadzona na szczeblu krajowym i międzynarodowym umożliwiają rozpoznawanie potrzeb, możliwości oraz problemów Policji w zakresie przeciwdziałania terroryzmowi i zwalczania go.

Czynności operacyjno-rozpoznawcze realizuje również Zespół Minersko-Pirotechniczny Wydziału do Zwalczania Aktów Terroru, lecz w mniejszym zakresie i ograniczonym do osób
i grup przestępczych zajmujących się nabywaniem, zbieraniem, udostępnianiem materiałów i urządzeń wybuchowych, w tym również prekursorów materiałów wybuchowych i innych substancji niebezpiecznych. Ponadto Zespół udziela wsparcia merytorycznego i technicznego podczas realizacji spraw przez komórki organizacyjne CBŚP oraz komórki i jednostki organizacyjne Policji, w zakresie ujawniania materiałów i urządzeń wybuchowych oraz ich właściwego zabezpieczenia na miejscu zdarzenia pod kątem procesowym. Dodatkowo funkcjonariusze zespołu biorą czynny udział w czynnościach na miejscu zdarzenia po wybuchu urządzenia wybuchowego, w sprawach pozostających w zainteresowaniu CBŚP, a także współpracują z właściwymi miejscowo komórkami minersko-pirotechnicznymi, patrolami saperskimi i innymi służbami w zakresie transportu i neutralizacji odnalezionych materiałów niebezpiecznych.

Zespół Minersko-Pirotechniczny Wydziału do Zwalczania Aktów Terroru CBŚP koordynuje również czynności realizowane w poszczególnych zarządach terenowych CBŚP, mające związek ze zdarzeniami z użyciem materiałów i urządzeń wybuchowych na terenie kraju, oraz prowadzi szkolenia z zakresu śledztwa po wybuchu i bezpiecznego obchodzenia się z materiałami i urządzeniami wybuchowymi ujawnionymi na miejscu zdarzenia – dla funkcjonariuszy zespołów do zwalczania aktów terroru kryminalnego (zespołów ATK – zgodnie z zarządzeniem nr 845/pf Komendanta Głównego Policji z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie organizacji pracy i zasad działania Policji w przypadku aktu terroru z użyciem materiałów wybuchowych oraz innych zdarzeń o charakterze terrorystycznym i ekstremistycznym). Koordynacja wojewódzkich zespołów ATK polega na zbieraniu danych dotyczących wydarzeń bombowych na terenie kraju, koordynowaniu czynności prowadzonych przy zdarzeniach, typowaniu sprawców na podstawie modus operandi ich działania oraz analizowanych zdarzeń, wykonaniu meldunku specjalnego dla Komendanta Głównego Policji ze zdarzeń bombowych na terenie kraju w systemie półrocznym oraz statystyki zdarzeń bombowych, w tym także fałszywych powiadomień o podłożeniu materiałów lub urządzeń wybuchowych.

(...)

asp. szt. Piotr Oćwieja
specjalista Zespołu Operacyjno-Rozpoznawczego
Wydziału do Zwalczania Aktów Terroru Centralne Biuro Śledcze Policji

Pełna wersja artykułu Zadania Centralnego Biura Śledczego Policji w zabezpieczeniu Szczytu NATO i ŚDM w pliku PDF