Prawdziwy rozwój znaków drogowych w Polsce przypada dopiero na XIX wiek. Wówczas to na polskich ziemiach, będących pod zaborem pruskim, zostały wprowadzone pierwsze regulacje dotyczące ruchu drogowego. Uregulowania te stały jednak w znacznej rozbieżności z tym, co obowiązywało na terenach innych zaborów. Jako przykład można podać sytuację, która miała miejsce na trasie z Warszawy do Krakowa, gdzie przed Radomiem trzeba było zmienić pas ruchu ze względu na to, że w niektórych regionach obowiązywał lewo-, a w niektórych – prawostronny ruch. Taki stan rzeczy utrzymał się również po odzyskaniu niepodległości w roku 1918 i dopiero ustawa o przepisach porządkowych na drogach publicznych z roku 1921 (Dz. U. Nr 89, poz. 656) wprowadziła na terenie całego państwa wyłącznie ruch prawostronny.
Mówiąc o rozwoju oznaczeń dróg i ruchu, nie można nie wspomnieć o pierwszym europejskim kodeksie drogowym, jakim była „taryfa podatkowa”, która została wprowadzona we Francji 13 kwietnia 1898 r. Po niej nadeszły kolejne ustawy, m.in. z roku 1901, które ustalały wiele przepisów, jak chociażby prędkości dopuszczalne – w obszarze zabudowanym 20, a w niezabudowanym 30 km/h. Można więc powiedzieć, że to właśnie w ten sposób powstały pierwsze unormowania tworzące podstawę kodeksu drogowego, jaki znamy obecnie3. W odrodzonej Polsce za pierwszy kodeks drogowy uważa się rozporządzenie Ministra Robót Publicznych i Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 lipca 1922 r. o ruchu samochodów i innych pojazdów mechanicznych na drogach publicznych (Dz. U. Nr 65, poz. 587, z późn. zm.), które to wprowadzało m.in. obowiązek posiadania tablic rejestracyjnych4. Kolejne „kodeksy drogowe” wydawane były w latach: 1928 (rozporządzenie Ministra Robót Publicznych i Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych z dnia 27 stycznia 1928 r. o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych, Dz. U. Nr 41, poz. 396), 1933 (rozporządzenie Ministra Komunikacji i Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych z dnia 15 stycznia 1933 r. o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych, Dz. U. Nr 9, poz. 55, z późn. zm.), 1937 (rozporządzenie Ministrów Komunikacji, Spraw Wewnętrznych i Spraw Wojskowych z dnia 27 października 1937 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Opieki Społecznej o ruchu pojazdów mechanicznych na drogach publicznych, Dz. U. Nr 85, poz. 616, z późn. zm.), 1962 (rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 1 października 1962 r. w sprawie ruchu na drogach publicznych, Dz. U. Nr 61, poz. 295, z późn. zm.), 1968 (rozporządzenie Ministrów Komunikacji i Spraw Wewnętrznych z dnia 20 lipca 1968 r. w sprawie ruchu na drogach publicznych, Dz. U. Nr 27, poz. 183, z późn. zm.), 1983 (ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. – Prawo o ruchu drogowym, Dz. U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41, z późn. zm.), aż do obecnie obowiązującej ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1990, z późn. zm.).
(...)
sierż. szt. Rafał Bloch
Zakład Służby Kryminalnej CSP
Pełna wersja artykułu "Historia oznaczeń dróg i ruchu" w pliku PDF
