Zgodnie z art. 308 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego¹ w granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą, zniekształceniem lub zniszczeniem Policja może w każdej sprawie, w wypadkach niecierpiących zwłoki, jeszcze przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, przeprowadzić w niezbędnym zakresie czynności procesowe, a zwłaszcza dokonać oględzin. Z kolei bezpośrednie odniesienie do czynności wykonywanych na miejscu zdarzenia drogowego znajduje się w zarządzeniu nr 30 Komendanta Głównego Policji z dnia 22 września 2017 r. w sprawie pełnienia służby na drogach², w którym szczegółowo określono zakres obowiązków policjanta. W myśl § 31 tego zarządzenia policjant patrolu skierowanego do obsługi wypadku drogowego jest obowiązany m.in.:

•    ustalić wstępnie przebieg i istotne okoliczności wypadku drogowego, w szczególności na podstawie rozmowy z uczestnikami i świadkami obecnymi na miejscu tego wypadku oraz analizy śladów kryminalistycznych;
•    przeprowadzić oględziny miejsca, rzeczy i osób, a w przypadku niecierpiącym zwłoki – dokonać zewnętrznych oględzin zwłok;
•    sporządzić dokumentację z przeprowadzonych czynności procesowych, a w szczególności: protokół oględzin wraz ze szkicem kryminalistycznym miejsca wypadku drogowego w skali, dokumentację fotograficzną lub wideo, notatkę urzędową oraz kartę zdarzenia drogowego;
•    poinformować dyżurnego o konieczności wezwania biegłego.

Wnikliwe oględziny miejsca wypadku drogowego oraz uczestniczących w nim pojazdów pozwalają na zebranie i zabezpieczenie obiektywnych dowodów materialnych, będących podstawą prawidłowego, to jest zgodnego z rzeczywistością, odtworzenia jego przebiegu. Funkcjonariusz Policji powinien mieć na uwadze, że oględziny miejsca zdarzenia z reguły są czynnością niepowtarzalną, a wszelkie ślady znikają bardzo szybko i zabezpieczenie ich w przyszłości nie będzie możliwe. Trzeba pamiętać także o tym, że dokumentacja sporządzona na miejscu zdarzenia ma fundamentalne znaczenie dla ustalenia jego przyczyn w trakcie późniejszej analizy, często prowadzonej przecież przez organ procesowy czy też biegłego, który miejsca zdarzenia w dniu jego zaistnienia nie widział. To dlatego tak istotna jest właściwa interpretacja oraz szczegółowe udokumentowanie wyglądu i rozlokowania śladów poprzez odzwierciedlenie ich na szkicu, opisanie w protokole oględzin, a także sfotografowanie.

W przypadku zderzenia pojazdów policjant przeprowadzający oględziny powinien zwrócić szczególną uwagę na ślady wskazujące miejsce kolizji. Pozwalają one bowiem określić usytuowanie samochodów względem drogi, a przy znanym położeniu powypadkowym mogą także przyczynić się do ustalenia prędkości, z jaką się poruszały. Możliwe jest występowanie śladów zarówno ułatwiających odnalezienie miejsca zderzenia, jak i precyzyjnie je wskazujących.

Do pierwszej kategorii należy zaliczyć takie jak obszar rozrzutu odłamków szkła czy tworzywa sztucznego, a także położenie różnych elementów, które w trakcie zderzenia odpadły od pojazdów (np. fragmenty nadwozia) oraz plamy płynów eksploatacyjnych. Na podstawie fot. 1–4 można wysnuć wniosek, że do zderzenia samochodu osobowego z ciężarowym doszło w rejonie o największym zagęszczeniu odłamków szkła i tworzywa sztucznego oraz początku plamy płynu eksploatacyjnego, pomimo że w chwili rozpoczynania oględzin pojazdy znajdowały się w odległości kilkunastu metrów od tego miejsca.

(...)

sierż. szt. Łukasz Trzeciak
Zakład Ruchu Drogowego CSP

Pełna wersja artykułu "Ustalenie miejsca zderzenia pojazdów na podstawie śladów na jezdni" w pliku PDF