Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy w sprawach o cyberprzestępstwa. Udział specjalistów i biegłych w czynnościach procesowych

W ciągu ostatnich dwóch dekad nasz kraj stał się jednym z najlepiej rozwijających się w Europie Wschodniej rynków komputerowych. Komputery, urządzenia elektroniczne, Internet oraz zaawansowane technologie odgrywają znaczącą rolę w naszym codziennym życiu, choć coraz mniej to dostrzegamy, nie myślimy o tym, dopóki wszystko funkcjonuje, jak powinno. Musimy jednak również pamiętać, że zaawansowane technologie mogą być narzędziem w prowadzeniu nielegalnej działalności poprzez możliwości, które oferują. Do tej działalności należą m.in.: nielegalny handel w sieci, rozpowszechnianie pirackiego oprogramowania, różnego rodzaju oszustwa, przestępczość z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych (pozyskiwanie numerów kart płatniczych, kopiowanie kart czy też włamania lub przejęcia kont bankowości elektronicznej), komputerowe szpiegostwo przemysłowe, podsłuch komputerowy i nielegalne pozyskiwanie informacji, a także handel narkotykami i bronią czy też pedofilia.

To wszystko czyni z komputerów i Internetu potężne narzędzia do popełniania przestępstw dające ogromne możliwości, a przy tym przynoszące olbrzymie zyski, o czym przestępcy, zwłaszcza ci zorganizowani, nie zapominają. W sposób dynamiczny, wręcz lawinowo, do cyberprzestrzeni wkraczają nowe usługi, które wcześniej były realizowane wyłącznie w świecie realnym, np. e-urząd, e-learning, e-shopping, e-bilet i wiele innych. Zeznanie podatkowe możemy złożyć w urzędzie skarbowym poprzez Internet, tak samo zrobić zakupy, przesłać komuś kwiaty, zamówić taksówkę… „Środek ciężkości rynku ekonomicznego” przesuwa się w kierunku Internetu. Właściwie w każdym nowym obszarze działalności człowieka obowiązują jakieś zasady, reguły czy prawa i praktycznie zawsze znajdzie się ktoś, kto będzie usiłował je ignorować i łamać.

Ze względu na prognozowany wzrost przestępczości popełnianej z wykorzystaniem Internetu i zaawansowanych technologii, a co za tym idzie, potrzebę dostosowania struktur policyjnych do rozpoznawania i zwalczania nowych zjawisk i rodzajów przestępstw dokonywanych w cyberprzestrzeni, w ramach pracy operacyjnej w Biurze do Walki z Cyberprzestępczością Komendy Głównej Policji stale są analizowane nowe zagrożenia występujące w Internecie, prowadzona jest współpraca z podmiotami zewnętrznymi m.in. w zakresie ustaleń telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, a także udzielane jest wsparcie techniczne podczas wykonywania zadań przez komórki zwalczające przestępczość komputerową na terenie całego kraju.

Coraz więcej zdarzeń w cyberprzestrzeni oraz związanych z zaawansowanymi technologiami wymaga interwencji organów ścigania. Wiąże się to z koniecznością dokonywania oględzin, zabezpieczeń sprzętu komputerowego, urządzeń elektronicznych, cyfrowych nośników danych i przeszukań systemów informatycznych. Praktycznie podczas wszystkich czynności funkcjonariusze Policji mają styczność ze sprzętem komputerowym. Czynności na miejscu zdarzenia związanego z tym obszarem przestępczości są specyficzne i wymagają od policjantów nie tylko specjalistycznej wiedzy, lecz także posiadania dedykowanego sprzętu i oprogramowania.

Idealnie byłoby mieć możliwość wykorzystania każdorazowo na miejscu zdarzenia biegłego z policyjnego laboratorium kryminalistycznego, z zakresu badań komputerów i cyfrowych nośników danych. Realia jednak nie pozwalają na taki stan rzeczy. Stale rosnąca liczba zdarzeń z wykorzystaniem sprzętu informatycznego do popełniania przestępstw wymaga więc wykorzystywania do czynności procesowych specjalistów z wydziałów do walki z cyberprzestępczością, posiadających wiedzę i dysponujących odpowiednimi narzędziami. Biorąc pod uwagę coraz częściej występującą konieczność wykonywania na miejscu zdarzenia czynności procesowych związanych z cyberprzestępczością, takich jak m.in. przeszukanie, oględziny miejsca zdarzenia i zabezpieczenie dowodów cyfrowych, należy stosować się do niżej wymienionych reguł.
(...)

Marcin Siwiecki, Paweł Kowalski
Biuro do Walki z Cyberprzestępczością KGP


Pełna wersja artykułu "Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy w sprawach o cyberprzestępstwa. Udział specjalistów i biegłych  w czynnościach procesowych" w pliku PDF