Jednostka Ratownictwa Górniczo-Hutniczego (JRGH) jest oddziałem KGHM Polska Miedź S.A., który został utworzony w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom firmy zatrudnionym zarówno pod ziemią, jak i na powierzchni. Niesie wszechstronną pomoc w likwidacji skutków tąpań, zawałów i pożarów, czuwając nad bezpieczeństwem ludzi i obiektów. JRGH to unikatowy w skali światowej oddział, ponieważ zabezpiecza nie tylko podziemny ruch zakładu, ale także pozostałe części ciągu technicznego.
Składa się z trzech wydziałów: Wydział I – straż pożarna przy Hucie Miedzi Głogów, Wydział II – straż pożarna przy szybie Zakładów Górniczych Lubin zabezpieczająca powierzchnię kopalń z filią przy Hucie Miedzi Legnica, Wydział III – Górnicze Pogotowie Ratownicze (GPR) z siedzibą w Sobinie. GPR zajmuje się ratownictwem górniczym w KGHM Polska Miedź S.A. oraz dodatkowo w Kopalni Gipsu i Anhydrytu „Nowy Ląd”, która jest w rejonie działalności GPR.
Wydział GPR wykonuje swoje zadania ratownicze za pomocą dyżurujących zastępów ratowniczych dla grupy zakładów górniczych. W skład dyżurujących przez całą dobę 3 zastępów ratowniczych wchodzą ratownicy delegowani z zakładów górniczych KGHM na okres ośmiodniowy.
W przypadku zaistnienia zdarzenia w którejś z kopalń 3 dyżurujące zastępy niezwłocznie udają się na miejsce zdarzenia wozem bojowym. Wozy wyposażone są w niezbędny sprzęt, jakiego ratownicy używają w pierwszej fazie akcji. W momencie zjazdu ratowników na dół wóz bojowy wraca do siedziby GPR i mobilizowane są kolejne zastępy, które przejmują dyżur na wypadek zaistnienia kolejnego zdarzenia. Wóz uzbrajany jest w drugi komplet sprzętu identyczny z tym, który jest w akcji.
W tym czasie w kopalni, w której prowadzona jest akcja, także ogłoszona jest mobilizacja kolejnych zastępów na wypadek, gdyby akcja się przedłużała. Zastępy zjeżdżają do bazy ratowniczej, zabierając ze sobą sprzęt z magazynów kopalnianych stacji ratownictwa górniczego.
W kopalniach KGHM najczęstszymi akcjami są akcje zawałowe, w czasie których zadaniem ratowników jest uwolnienie poszkodowanych spod zawaliska skalnego. Rzadziej występują akcje pożarowe. Trzecim rodzajem akcji są akcje energomechaniczne, czyli wynikłe z nieprzewidzianych zdarzeń z udziałem maszyn.
Każda osoba zjeżdżająca na dół kopalni musi mieć ze sobą lampę górniczą i aparat ucieczkowy. Aparat ucieczkowy jest autonomicznym środowiskiem, które izoluje drogi oddechowe górnika od atmosfery niezdatnej do oddychania, powstałej np. wskutek pożaru. Wystarcza na minimum godzinę oddychania w marszu. W akumulatorze lampy górniczej zabudowany jest nadajnik LOK-2, który cały czas nadaje sygnał lokalizacyjny. W przypadku spadku napięcia w akumulatorze specjalny moduł odcina zasilanie lampy i przekazuje je tylko do nadajnika. Dzięki temu sygnał lokalizacyjny można namierzyć w czasie do 10 dni. Ratownicy wyposażeni są w odbiornik sygnałów i dzięki niemu namierzają położenie poszkodowanego w zawalisku skalnym. Na wyposażeniu JRGH znajduje się także detektor oznak życia i ruchu. Jest to ultraszerokopasmowy, elektromagnetyczny radar impulsowy. Wykorzystuje zasadę odbicia fal elektromagnetycznych do analizy oznak życia lub ich braku i oblicza odległość do człowieka przez detekcję mikrodrgań generowanych przez układ krążeniowy i oddechowy oraz detekcję ruchów ciała. Detektor ten wykorzystany był przez ratowników JRGH w trakcie prowadzenia działań ratowniczych po katastrofie budowlanej w Mirsku.
Ratownicy przygotowani są na każdy rodzaj akcji – do akcji pożarowych pod ziemią wykorzystują powietrzne lub tlenowe aparaty robocze, podobnie jak do akcji gazowych.
W wyposażeniu JRGH znajdują się kombinezony gazoszczelne, w których ratownicy mogą prowadzić działania w środowisku trujących gazów. Na wypadek wdarcia się wody do wyrobisk zabezpieczeniem JRGH jest kilka rodzajów pomp odwadniających.
Do dyspozycji JRGH jest 420 zatrudnionych w zakładach górniczych KGHM ratowników. Są to wybrani pod względem zdrowotnym oraz fizycznym pracownicy o rożnych specjalizacjach zawodowych, którzy ukończyli z wynikiem pozytywnym kurs ratownika górniczego oraz zostali powołani przez Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego w skład drużyny Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego.
(...)
Jacek Gąsieniec, Darosław Kubiak
Pełna wersja artykułu "Specyfika działań ratownika górniczo-hutniczego" w pliku PDF
